Op 8 mei 1521, de dag dat in Duitsland Luther in de ban wordt gedaan, komt in Nijmegen Piet Kanis ter wereld, zoon van burgemeester Jacob Kanis. Hij studeert in Keulen, waar hij zich Petrus Neomagus noemt en als Petrus Noviomagus een uitgave bezorgt van de mystieke werken van Tauler. Daarna gaat hij zich Petrus Canisius noemen, de latinisering van Piet Kanis.

Hij treedt op zijn 22ste verjaardag in 1543 toe tot de Sociëteit van Jesus en als jezuïet ontvangt hij drie jaar later de priesterwijding. In 1549 legt hij in aanwezigheid van Ignatius van Loyola, de oprichter van de orde, zijn plechtige kloostergeloften af. In hetzelfde jaar promoveert hij in Bologna tot doctor in de godgeleerdheid.

Petrus doceert aan enkele Duitse universiteiten, is van 1556 tot 1571 provinciaal van de Duitse provincie van de jezuïeten, bestrijdt krachtig de reformatie en ijvert voor de doorvoering van de decreten van het Concilie van Trente. Tegelijk staat hij bekend om zijn diplomatieke gaven, respect voor de ‘tegenstanders’, mildheid en vriendelijkheid. Van 1551 tot 1571 preekt hij vooral in Innsbruck en omgeving. In 1580 gaat hij naar het Zwitserse Freiburg, waar hij blijft doceren en schrijven. Hij sterft er op 21 december 1597.

 

Als Petrus Canisius is hij het meest bekend. Hij is een van de grootste leiders van de contrareformatie en begint in 1552 in Wenen met het schrijven van een drievoudige catechismus: een voor studenten, een voor scholieren en een voor kinderen en het gewone volk. In verschillende vormen en vertalingen verschijnen er 400 uitgaven van. Vier eeuwen lang, tot in de tweede helft van de 20ste eeuw, wordt zijn catechismus op lagere scholen gebruikt. Rijksmuseum het Catharijneconvent in Utrecht bezit een portret waarop zijn naam staat als Petrus Canisius Neomagus. Het is een gravure van een onbekende uit het begin van de 17de eeuw. Het museum heeft ook enkele geschriften van hem.

De paus verklaart Petrus Canisius is in 1864 zalig en in 1925 heilig. Hij krijgt daarbij de titel van kerkleraar. Zijn feestdag in Nederland is 21 december, in Duitsland 27 april.1