IX-10 Anthonia Godefrida van Nimwegen-Neomagus
Comments : Off
(1778-1807), predikantsvrouw,
dochter van Johannes, VIII-19
Na Hendrica is Anthonia Godefrida de tweede dochter van vorster Johannes Neomagus en Odilia van Onna. Ze is gedoopt in Erp op 5 juli 1778.1 Zoals Hendrica is vernoemd naar haar grootvader van moederszijde, zo wordt Anthonia Godefrida vernoemd naar haar jong overleden grootvader van vaderszijde Godefridus Anthoni (1726-1760). Ze heeft als roepnaam Godefrida.2
Son
Godefrida komt met haar ouders mee naar Gerwen als haar vader in november 17833 vorster wordt van Nuenen, Gerwen, Op- en Nederwetten en Tongerle. Het gezin woont in de voormalige pastorie, eerder bewoond door haar overgrootvader dominee Johannes Neomagus (1694-1761). Op 30 september 1795 noteert dominee Hanewinckel dat Godefrida toehoorder is. Op bijna achttienjarige leeftijd gaat Godefrida in mei 1796 naar Son, later gevolgd door haar oma Dilia en haar ouders, die zich in 1801 en 1802 in Son vestigen. De familie Neomagus woont in Son aan de Straat. Daar woont ook de dominee van Son en Breugel, Cornelius van Nimwegen. Son is een erg kleine protestantse gemeente. Volgens een telling in 1791 zijn er dan vijf lidmaten en twee toehoorders. De komst van vier Neomagi zorgt er voor dat het aantal lidmaten bijna verdubbelt.
Eerste huwelijk
Deze in 1735 in Oostelbeers geboren predikantszoon uit de Nederduitse gereformeerde gemeente Oost-, West- en Middelbeers, kortweg Beers, staat eerst in Bakel, waar hij op 7 januari 1770 wordt bevestigd. Cornelius gaat op 18 april 1770 in Bakel in ondertrouw met domineesdochter Jacoba Theodora van Flodrop uit Aarle(-Rixtel). Het huwelijk wordt op 7 mei gesloten ten overstaan van zijn vader, die een half jaar later sterft.4
Bakel
Bakel is ook de gereformeerde gemeente waar Johannes Neomagus, de overgrootvader van Cornelius’ tweede vrouw Godefrida Neomagus, in 1723 als predikant begint voor hij in 1728 naar Nuenen gaat. In Bakel doen ook aan de Neomagi verwante predikanten dienst: Bernardus Waterbeek (1648-1654) en Peter den Engelse (1737-1745). Van 1670 tot 1680 is Jacoba’s grootvader Lambertus van Flodrop er predikant.
Van Flodrop
De familienaam Van Flodrop komt voor het eerst in 1427 voor in Cuijk. In 1635, 1657 en 1689 studeren katholieke leden van dit geslacht in Leuven. Een van hen, Marcellis (1641-1717) is minderbroeder en leraar aan de Latijnse School van Gemert, een katholieke enclave in Staats-Brabant.
Vanaf de 16de eeuw zijn protestantse leden van de familie schepenen van Eindhoven. Een zoon van president-schepen en ouderling Jan Dirx van Flodrop, kortweg Derck, overleden in 1701, is Lambertus, in 1665 student in de theologie in Utrecht, van 1670 tot 1680 predikant in Bakel en van 1680 tot 1709 in Aarle, waar hij sterft er in 1714. Zoon Willem Hendrik van Flodrop is van 1709 tot 1760 predikant in Aarle. Hij sterft in 1769. Dominee Johannes Neomagus uit Nuenen valt wel eens voor hem in. Een andere zoon van Derck is Johannes, die in 1694 als ouderling in Eindhoven te boek staat. In die periode is Godert van Bemmel er schoolmeester, de latere schoonvader van dominee Johannes Neomagus uit Nuenen.
Willems broer Theodorus is van 1715 tot 1718 predikant in Leende, wordt krankzinnig verklaard en in 1727 ontslagen. Hij overlijdt in Aarle in 1758. Een andere broer, Jacob, is predikant in Goes. Dan is er nog een broer Johannes van Flodrop, schoolmeester in Oerle. Emilia Waterbeek, vrouw van dominee Theodorus Neomagus uit Eersel, is op 9 april 1702 getuige bij de doop van diens dochter. Vermoedelijk een kleinzoon, Johannes, in Oerle geboren in 1758, is in 1787 predikant in Kessel, vanaf 1789 in Gilze en Rijen. Hij slaat bij de nadering van de Franse troepen in 1794 op de vlucht. Zijn buurman, predikant Sebastiaan Neomagus van Alphen en Riel en wonend in Chaam, blijft op zijn post.
Relaties
Johanna Louisa van Flodrop, een zus van de met Van Nimwegen getrouwde Jacoba, is de eerste echtgenote van Willem Bakker uit Westelbeers, die als weduwnaar hertrouwt met Dorothea Beijnen uit Helvoirt, lid van een schoolmeestersfamilie die ook gelieerd is aan de familie Neomagus. In 1826 trouwt Godefridus Antonie Neomagus (1789-1856) in Someren met Jacoba Johanna Barbara Beijnen (1789-1881), dochter van de schoolmeester. Godefridus Antonie is een neef van Godefrida Neomagus, de tweede vrouw van Cornelius van Nimwegen. Hun voornamen verwijzen naar hun beider grootvader Godefridus Anthoni, zoon van dominee Johannes Neomagus uit Nuenen.
De familierelatie Neomagus – Van Nimwegen – Van Flodrop – Beijnen geeft aan hoe beperkt het aantal protestantse gezagsdragers in Brabant is en hoe beperkt de keuze voor een protestantse partner uit hetzelfde milieu is.
Tweede huwelijk
Tekening van Hendrik Verhees van de kerk in Son in 1788.
Dominee Van Nimwegen komt op 14 december 1783 van Bakel naar Son,5 waar zijn vrouw op 3 december 1798 wordt begraven. Hij moet Godefrida Neomagus vanaf mei 1796 kennen want ze komt dan als 18-jarige in dezelfde straat wonen. Ze trouwen ergens tussen 1799 en 1805. Huwelijksdatum en -plaats zijn vooralsnog niet bekend. Het trouwboek van de hervormde gemeente van Son en Breugel loopt tot 1795. Er is uit die jaren ook geen lidmatenregister van Son bewaard. De desbetreffende boeken van St-Oedenrode, waarmee Son in 1806 kerkelijk is samengevoegd, en van Nuenen bevatten geen informatie over het huwelijk. Ook de schepenbank van Son geeft geen uitsluitsel, genealogische zoekprogramma’s evenmin.
Menschendrek
Dominee van Nimwegen heeft het in Son en Breugel niet gemakkelijk. De protestantse gemeenschappen moeten hun kerken in 1798 teruggeven aan de katholieken. Van Nimwegen houdt de avondmaalsviering daarna in zijn pastorie, die hij huurt van de burgerlijke gemeente. De onderhandelen over de teruggave van een van de kerken aan de protestanten lopen op niets uit. Uit protest voor zijn halstarrige houding wordt de pastorie van Van Nimwegen op 7 april 1800 ‘met menschendrek besmeert’.
Overlijdens
Van Nimwegen overlijdt in maart 1806, 71 jaar oud. Op 7 maart doet zijn 57-jarige schoonvader Johannes Neomagus, Godefrida’s vader, aangifte van het overlijden. Het begraafboek meldt: gehuwd geweest, zonder kinderen na te laten.6 Van Nimwegen is de laatste zelfstandige predikant van Son, dat na zijn overlijden gecombineerd wordt met Sint-Oedenrode.
Johannes Neomagus staat vier maanden later, op 2 juli 1806, voor de droeve plicht ook het overlijden van zijn 21-jarige zoon Johannes (IX-11) aan te geven. Godefrida sterft ook jong; ze wordt maar 28 jaar. Ze overlijdt in Oirschot waar op 13 januari 1807 de begrafenis is. Bij de inschrijving in het begraafregister staat dat ze de weduwe is van Cornelius van Nimwegen, in leven predikant van Son en Breugel, zonder kinderen na te laten.7
Bijzonder
Het huwelijk van Godefrida Neomagus is in enkele opzichten bijzonder. Op de eerste plaats: ze trouwt een 43 jaar oudere man. Op de tweede plaats: ze trouwt een predikant, terwijl ze zelf uit een gezin komt dat het niet zo nauw neemt met de kerk. Godefrida is niet als lidmaat aangenomen en komt zonder attestatie, het bewijs van goed godsdienstig gedrag, van Gerwen naar Son. Op de derde plaats: ze trouwt min of meer een naamgenoot. Immers, Neomagus is de verlatijnsing van Van Nimwegen, de naam van haar man. Een echtpaar met de naam Van Nimwegen-Neomagus is uniek.
Familie Van Nimwegen
8 Cornelius van Nimwegen komt, zoals gezegd, uit Oostelbeers. Daar is zijn vader Johannes Cornelius van Nimwegen op 3 januari 1723 als proponent, kandidaat-dominee, bevestigd. Hij volgt er dominee Johannes Quast op die op 24 september 1721 is overleden. Johannes Cornelius is op donderdag 22 mei 1698 in de Grote Kerk (St. Jan) van ’s-Hertogenbosch gedoopt als zoon van Cornelis van Nimwegen en Louisa Perez.9 Dit paar heeft ook een dochter, Gratiana Luise, gedoopt op 24 januari 1696. Gratiana trouwt Johannes Tempelaer en heeft bij hem twee kinderen: Hendericus (1727) en Johannes (1731). Cornelis sr. is kennelijk weduwnaar geworden en is hertrouwd met Hadewiga van Noort, gezien de doop van hun zoon Gerardus op 5 januari 1712.
Cornelius jr. trouwt op 29 april/8 mei 1723 in Oirschot met Helena Alida de Haan uit Amsterdam, geboren in Meppel op 25 juli 1697.10 Zij is in Oostelbeers begraven op 11 juli 1751 of 11 oktober 1752. Hij is op 3 november 1770 overleden en op 7 november begraven. Beers is de enige gemeente die hij dient, bijna 48 jaar lang. Zijn dienstmaagd Maria is er op 15 maart 1768 begraven.
De familie Van Nimwegen heeft vermoedelijk zeven kinderen. Van drie is het bestaan alleen bekend uit het register van begravenen, want het doopboek van vóór 1750 van Beers is verloren gegaan.
– Op 18 mei 1726 wordt een kind van Van Nimwegen begraven,
– op 9 mei 1729 een tweede,
– op 16 januari 1736 een derde kind.
Vier kinderen blijven in leven:
1. Hen(d)ricus, in 1731 in Beers geboren, in 1749 theologiestudent in Leiden, gehuwd met Maria Elisabeth Bogaerdt, predikant in Kleverskerke (1758), Vrouwenpolder (1769), Lommel (1775) en Vessem, Hoogeloon, Casteren en Knegsel (1777). Hij overlijdt in Hoogeloon op 18 maart 1796 en wordt op 21 maart in Vessem begraven als Hendricus van Nimweegen.11 Zijn vrouw Maria vertrekt kort daarna naar Nieuwenhoorn. Maria Bogaerdt is de dochter van Marinus Bogaerdt, luitenant der burgerij in Sluis, op 15 april 1766 in Middelburg overleden, en van Marija de Weij, op 24 mei 1742 met een kind in Sluis begraven, 33 jaar oud. Maria Bogaerdt is op 15 oktober 1807 in Vlissingen overleden, waar dan haar zoon Marinus predikant is. Haar andere zoon, Johannes, kan bij zijn huwelijk in 1822 in Waalwijk geen bewijs van haar overlijden overleggen omdat de doop-, trouw- en begraafregisters van Vlissingen bij een bombardement van de Engelsen zijn verbrand. De datum wordt aan de hand van getuigenverklaringen vastgesteld. Henricus en Maria hebben dus twee zoons:
– Marinus Johannes (Kleverskerke 1762 – Vlissingen 1843) wordt op 5 april 1780 lidmaat en vertrekt daarna voor zijn studie naar Groningen. Hij staat in 1785 weer als lidmaat te boek in Hoogeloon en is dan getrouwd is met Jenneke van Eeke. Marinus is onder meer predikant in Standdaarbuiten (1785), Nieuwe Tonge (1786), Fijnaart en Heiningen (1796), Nieuwenhoorn (1802), Geertruidenberg (1802) en Vlissingen (1806).
– Johannes Cornelis, op 28 augustus 1764 geboren in Kleverskerke, daar op 2 september gedoopt, overleden in Waalwijk op 14 maart 1857, notaris en secretaris van Waalwijk. Hij trouwt op 16 juni 1806 in ´s-Gravenmoer – ondertrouw 26 mei – met Elisabeth Loeff, die op 21 september 1819 sterft, 53 jaar oud. Hij hertrouwt op woensdag 8 mei 1822 in Waalwijk met zijn nicht Elisabeth van Nimwegen, op 11 april 1779 in Amsterdam geboren als dochter van J(e)an Louis van Nimwegen en Elisabeth van Oijen.12 Dat huwelijk levert het echtpaar Van Nimwegen-Van Nimwegen op…. Uit de testamentenboeken van de Weeskamer van Batavia blijkt dat op 19 oktober 1791 een Jan Cornelis van Nimwegen een testament heeft laten opmaken en dat zijn vrouw Margaretha van den Brink op 2 december 1791 in Batavia is overleden. Het is zeer wel mogelijk dat Jan Cornelis dus vóór zijn huwelijk in 1806 al in Batavia getrouwd is geweest.
2. Johannes Cornelius, omstreeks 1734 in Oostelbeers geboren, op 28 februari 1817 in Oostelbeers overleden, 84 jaar oud. Hij wordt dan Johannis Cornelis genoemd. Zijn neef Jacobus van Ravenstijn en een buurman doen aangifte van het overlijden. Uit de aangifte blijkt verder dat hij gehuwd is. Hij heeft vermoedelijk een dochter:
– Susanna, ook wel Geertruy Susanna, geboren in Oostelbeers, in 1773 lidmaat in Hoogeloon, in dat jaar op 6 maart – ondertrouwdatum – in Hoogeloon getrouwd met vorster en gerechtsbode Jacob van den Born, geboren in Hapert. Zij sterft op 19 april 1782. Hij hertrouwt op 30 maart 1783 in Vessem – ondertrouw 15 maart in Oirschot – met Anna Catharina Redert uit Oirschot. Uit dit huwelijk zijn in 1784 en 1785 in Hoogeloon kinderen geboren. Susanna staat ook te boek als dochter van Henricus, maar die is als predikant van het Zeeuwse Kleverskerke getrouwd met een Zeeuwse en heeft als gehuwd man nooit in Oostelbeers gewoond. Schoolmeester Johannes is zodoende de enige die in aanmerking komt als vader van Susanna. Van Nimwegen is 45 jaar lang, van 1771 tot 1816 de gereformeerde schoolmeester van Oostelbeers geweest. Hij krijgt zijn benoeming kort na het overlijden van zijn vader, de dominee van Oostelbeers.
In 1773 wordt een nieuw schoolhuis in gebruik genomen, bestaande uit een schoollokaal en een huis voor de schoolmeester. Hoewel de gereformeerden na de Franse tijd geen hoofdrol meer spelen en de school een openbare school wordt, vindt men het in Oostelbeers kennelijk goed dat de schoolmeester aanblijft. Hij krijgt pas op 83-jarige leeftijd zijn ontslag. Zijn opvolger is een ongehuwde katholiek. Er is met opzet voor een ongehuwde gekozen opdat die bij Van Nimwegen in het schoolhuis kan gaan wonen. Van Nimwegen overlijdt een half jaar later.13 Johannes Cornelius van Nimwegen is vanaf 1772 ook (president-)schepen en loco-secretaris in Oostelbeers. Na 1784 worden zijn bestuurlijke functies niet meer vermeld.
3. Jan (Jean) Louis, geboren in Oostelbeers, in Amsterdam getrouwd met Elisabeth van Oijen. Hij is in januari 1793 in Batavia overleden als koopman en boekhouder op het garnizoen, zij is op 13 mei 1784 in de Westerkerk begraven. Ze krijgen een dochter
– Elisabeth die op 11 april 1779 in de Westerkerk is gedoopt. Dochter Elisabeth is in 1822 bij haar huwelijk met notaris Johannes weduwe van Christoffel Hendrik Guldener, in Amsterdam geboren op 11 april 1779 en daar overleden op 6 mei 1819. Het genealogisch tijdschrift De Nederlandse Leeuw maakt in 1909 melding van een op 9 september 1767 opgemaakt testament van Jan Louis, waarin hij twee veel eerder geboren kinderen noemt:
– Johanna, op 14 november 1768 overleden, 4,5 jaar oud, en
– Hendrik van 4 jaar.
Vermoedelijk heeft hij nog een zoon die met hem mee naar Batavia is gegaan:
– Jan Louis van Nimwegen, onderkoopman van de compagnie, getrouwd met Hermina Knaap, die op 23 augustus 1802 in Batavia een testament heeft opgemaakt waarin sprake is van twee kinderen:
– Carolus Johannaes van een half jaar en
– Elizabeth van 4 jaar.
4. Cornelius, omstreeks 1735 in Beers geboren; bij zijn overlijden in 1806 is hij namelijk 71 jaar oud. Dit is de man die met Godefrida Neomagus trouwt.
RANB, NH dopen Erp 1649-1809, Veghel boek 4.↩
RANB, lidmatenboek hervormde gemeente Nuenen.↩
Maand van inschrijving van Godefrida in het lidmatenboek, waarin ook de andere gezinsleden staan.↩
SA Peelland, DTB Bakel, inv. nr. 05, folio 35.↩
Zie Van Alphen’s Nieuw Kerkelijk Handboek. Van Alphen noemt alle predikanten uit het geslacht Van Flodrop abusievelijk Van Flodorp. Dat is ook een familienaam, maar geen predikantengeslacht.↩
RANB, DTB Son en Breugel, register aangegeven lijken 1806-1810.↩
SAE, DTB Oirschot, inv.nr 66.↩
De DTB-informatie over de familie Van Nimwegen komt van het SRE, de standplaatsen staan in Van Alphens Nieuw Kerkelijk Handboek.↩
SAH, NG dopen Grote Kerk, inv.nr. 72.↩
SAE, DTB Oirschot, inv.nr. 22, folio 9.↩
Inzake het overlijden: Bots, Noordbrabantse studenten. Inzake het begraven: Doodregister Vessem. Bots noemt Cornelius van Nimwegen niet. Verder: Van Alphen, Nieuw Kerkelijk Handboek1949, p. 267.↩
RANB, BS Waalwijk.↩
Het comité dat in 2007 de feestelijkheden rond het 125-jarig bestaan van de huidige St. Josephschool in Oostelbeers organiseert, zet de geschiedenis van de school en haar schoolmeesters op een website: www.stjosephschool.nl↩
