• Home
  • Genealogie
    • Inleidend deel
    • Eerste generaties
    • Delftse apothekers Neomagus
    • Nuenese predikant Neomagus
    • Protestantse Hollandse tak
    • De protestantse Brabantse tak
    • De katholieke Brabantse tak
    • Neomagus, geen familie
  • Nieuws
  • Weblinks
  • Contact
  • Colofon

Blog Post

09
MRT
2010

IX-14 Godefridus Antonie Neomagus

Posted By : Jos Neomagus
Comments : Off

(1789-1856), ontvanger der belastingen,
zoon van Willem, VIII-20

Op 7 december 1789 laten Willem Neomagus (1757-1836) en Judith van de Werk (1756-1843) in Mierlo hun zoon Godefridus Antonie dopen.1 Hij is volgens zijn huwelijksakte op die dag in Stiphout geboren, maar de gewoonte van die tijd is dat de dominee niet de geboorte maar de doop inschrijft. Hij is het derde kind van Willem en Judith die in 1787 in Erp trouwen. Willem is koster en schoolmeester in Stiphout, dat met Mierlo één Nederduitse gereformeerde gemeente vormt. In Mierlo staat ook de protestantse kerk.

Grootvader

De jonggeborene heet naar zijn jong overleden grootvader Godefridus Anthoni2 Neomagus (1726-1760). Het is de traditie om de oudste zoon te noemen naar de grootvader van vaderszijde. Maar de oudste zoon, Johannes, is genoemd naar zijn grootvader van moederszijde, Johannes van de Werk (1718-1761). In dit geval krijgt dus de tweede zoon de naam van zijn grootvader van vaderszijde. Godefridus Antonie staat in 1852 in het bevolkingsregister overigens te boek als Godfried Antoon.3 Zijn roepnaam is Antoon.4

Sterfte

Kindersterfte en overlijden op jeugdige leeftijd komen vaak voor. Ook het gezin van Willem Neomagus wordt erdoor getroffen. Als Antoon 25 jaar is, heeft hij al de nodige broers en zussen verloren. De oudste, Johannes, sneuvelt 25 jaar jong tijdens de veldtocht van Napoleon in Rusland. De tweede, Cornelia, sterft als ze 21 jaar is. Een Wilhelmina en een Daniel sterven bij de geboorte. En tot twee keer toe sterft ook een Hermanes zeer jong. De ‘overlevenden’ zijn zodoende Antoon, Mien (1794-1872), Daniel (1796-1884) en diens tweelingzus Elisabeth (1796-1868).

Vader ambtenaar

Willem Neomagus, Antoons vader, is zoals gezegd in Stiphout koster en schoolmeester, een nogal hard en eenzaam bestaan in het kleine katholieke dorp, waar een handjevol protestanten woont. Willem volgt in 1786 in Stiphout zijn stiefvader Daniel Swaans op als koster en schoolmeester. Later verhuist de familie onder meer naar Mierlo, Erp en Someren, waar Willem ambtenaar is: ontvanger van de in- en uitgaande regten en accijnsen, voorheen van de convoyen en licenten.

Huwelijk

Van een gebedenboekje van JJB (Jacoba) Beijnen zijn deze twee pagina's bewaard. Ze trouwt in 1826 met Godefridus Neomagus.

Antoon brengt een belangrijk deel van zijn jeugd in Someren door, een dan ongeveer 2600 zielen grote gemeenschap waar in de jaren voor en na 1800 tal van Neomagi wonen.5 Antoon zit er vermoedelijk op school bij meester Beijnen. Van 5 april 1816 tot 22 september 1816 – data van de attestaties – verblijft hij in ‘s-Hertogenbosch. Hij is ontvanger der belastingen in Boekel als hij in Someren6 op 36-jarige leeftijd trouwt – ondertrouw 9 april, huwelijk 21 april 1826 – met de acht dagen oudere Jacoba Johanna Barbara Beijnen, geboren in Someren op 28, gedoopt op 29 november 1789.

 

Vader Willem en moeder Judith uit Erp, dan 68 en 69 jaar oud, zijn niet naar Someren gekomen, maar hebben schriftelijk hun toestemming voor het huwelijk gegeven, op 15 april bij een notaris in Veghel vastgelegd. Waarom ze niet gekomen zijn? Someren ligt niet zover van Erp, zo’n 25 kilometer, en gemakkelijk bereikbaar via de weg langs de juist aangelegde Zuid-Willemsvaart. Bovendien zijn de ouders van de bruidegom nog lang niet aan hun levenseinde. Willem leeft nog tien jaar, Judith nog achttien jaar. Maar er kan natuurlijk ziekte in het spel zijn, of iets anders. Hoe het ook zij, de ouders van de bruid zijn wel op de bruiloft.

 

De protestantse gemeenschap van Someren en Lierop is klein.7 In 1820 telt ze 25 leden, van wie zes van de familie Beijnen: vader Henricus Mattheus, moeder Johanna Beijnen-Puttekoffer en de kinderen Johanna Jacoba Barbara, Maria Christina, Christiaan Jacob en Johan Karel. Vader Henricus is ouderling, zoon Christiaan is kerkvoogd, zoon Johan diaken. In 1824 komen ook Nicolaas Puttekoffer en zijn vrouw naar Someren.8

Erp

Antoon treedt in de voetsporen van zijn vader en begint in 1823 zijn ambtelijke loopbaan in Erp. Op 16 augustus 1823 beëdigt de vrederechter van Gemert hem als ontvanger van de directe belastingen en accijnzen te Erp.9 Bij Koninklijk Besluit van 2 januari 1825 krijgt hij een benoeming in Boekel, waar hij ook gaat wonen. Vandaar gaat hij weer – met een kerkelijke inschrijving van 13 maart 1827 – naar Erp, waar ook zijn vader en grootvader als ambtenaar gewerkt hebben. Zijn vrouw Johanna Beijnen, in 1826 met hem getrouwd, wordt per 13 maart 1827 met attestatie uitgeschreven van Someren naar Erp. Dat de familie Neomagus in Erp gaat wonen is niet vreemd. Boekel en Erp liggen maar vijf kilometer van elkaar – één uur lopen – en voor de belastingen zijn de plaatsen in 1830 samengevoegd.

Zoon

In Erp komt hun enige kind ter wereld:
Johannes Adrianus (Jan), geboren 16 december 1827. Volgt X-7.
De ouders zijn dan 38 jaar.

Weer Someren

Bij Koninklijk Besluit van 8 juli 1830 wordt Antoon ontvanger der belastingen in Someren. Hij staat in het Jaarboekje voor de ambtenaren der directe belastingen, in- en uitgaande regten en accijnsen in Nederland, eerste jaargang, 1833, opnieuw uitgegeven in 1983, (Noorduijn Arnhem). De hervormde gemeente van Veghel-Erp schrijft het gezin op 30 december 1830 uit.10 Het gezin blijft bijna twintig jaar wonen in Someren. In juni 1839 wordt de ontvanger tevens benoemd voor de in- en uitgaande rechten. Antoon is er van 1836 tot 1848 ook diaken. Zoon Jan wordt op 3 april 1846 – hij is dan 18 jaar – als lidmaat aangenomen en op 5 april bevestigd. De kerk schrijft het gezin met attestatie op 19 maart 1849 uit naar de hervormde gemeente van Stevensweert, aan de Limburgs-Belgische grens ten zuiden van Weert, zo’n twintig kilometer van Someren.11 Godefridus verkoopt in juli 1843 roerende goederen voor 300,80 gulden (in 2015 ruim 3140 euro). Het lijkt er op dat hij het als belastingambtenaar niet erg breed heeft, maar dat is tegenspraak met het feit dat hij een groot huis bezit.

Borgstelling

De in het Nationaal Archief in Den Haag berustende ‘klapper op de registers van de comptabele ( = rekenplichtige, verantwoordelijke) ambtenaren door welke borg moet worden gesteld’, overeenkomstig een Koninklijk Besluit van 12 juni 1825, noemt de benoemingen in Boekel en in Someren. Neomagus moet voor zijn aanstelling in Boekel een borg stellen van 340 gulden, in Someren van 580 gulden en in 1834 nog eens van duizend gulden. In 2015 is dat vergelijkbaar met (een koopkracht van) respectievelijk 3650, 5370 en 10.570 euro. In alle gevallen komt er de notaris aan te pas om dit vast te leggen. In een notariële akte van 20 oktober 1830 wordt een en ander als volgt omschreven: Godefridus Antonie Neomagus, ontvanger der directe belastingen en accijnsen van Someren, verklaart onverminderd en in zijn geheel latend het legaal verband, het Gouvernement der Nederlanden op des comparants goederen ten bedrage van fl. 1000,–In een aparte kolom in genoemde klapper staat wanneer quitus is verleend voor de borgstellingen, te weten op 13 februari 1850 en 6 februari 1851. Met andere woorden, op die data heeft het rijk de schulden vereffend.12

Amortisatie-Syndicaat

Het Koninklijk Besluit is te vinden in de Staatscourant van 23 juni 1825. Daarin staat – kort samengevat – dat het kapitaal van in ’s Rijks kas gestorte borgtochten wordt overgegeven aan het Amortisatie-Syndikaat. Die instelling is per 1 januari 1825 belast met de voldoening van de rente (vanaf 1 januari 1826 is dat 4 procent) van de borgtochten en met het afdoen van restituties. Alle borgtochten worden beschouwd als zogenaamde inschrijvingen werkelijke schuld. Tegenover iedere 60 gulden borg in geld staat 100 gulden werkelijke schuld. Het Amortisatie-Syndicaat is het voormalig fonds tot aankoop (door het Rijk) van uitgestelde schuldbrieven, ofwel schuldbekentenissen. Koning Willem I richt het syndicaat op in 1822 voor de financiering van de aanleg van kanalan, wegen en havens en de bouw van schepen. Later komen er andere financieringstaken bij, bij voorbeeld voor de hervorming van de munt. De uitgaven worden buiten de begroting gehouden. Het syndicaat opereert in beslotenheid. Het geld komt van schuldbekentenissen. Om die af te lossen worden domeinen (staatseigendommen) verkocht. Wanneer in 1840 blijkt dat de jaarlijkse rentelast zo’n 42 miljoen gulden (nu vergelijkbaar met 405,6 miljoen euro) bedraagt, wordt het syndicaat per 1 januari 1841 ontbonden.

Neeritter

Bij Koninklijk Besluiit van 23 augustus 1847 wordt G.A. Neomagus met ingang van 1 oktober benoemd te Neeritter (grenskantoor). Hij is ontvanger der belastingen voor Neeritter, Stramproy en Hulsel, zo staat in het Jaarboekje van 1848. Hij wisselt zijn standplaats met F.J.B. Montforts, die dan van Neeritter naar Someren gaat. Zoon Jan trouwt in 1852 in Neeritter met Maria Ras, dochter van de ontvanger der belastingen aldaar. In verband met de verandering van woonplaats krijgt G.A. Neomagus eervol ontslag als kapitein bij het 4de bataljon, 3de compagnie van de rustende schutterij in de provincie Noord-Braband, zo meldt de Staatscourant van 3 februari 1848. Vanaf 18 oktober 1847 staan Godfried Antoon, rijksontvanger, en Jan Adrianus, klerk, ingeschreven in de burgerlijke gemeente Neeritter, die tot de hervormde gemeente van Stevensweert hoort. Het adres is Dorpstraat 43bis. Neeritter is rond 1840 bij de splitsing van Limburg in een Nederlandse en een Belgische provincie een grensplaats geworden.

Verkoop heeren-huizing

Dat Godfried in 1843 voor ruim 300 gulden aan roerende goederen verkoopt. betekent zoals gezegd nog niet dat de ambtenaar Neomagus onbemiddeld is. Hij heeft in ieder geval een eigen huis aan het kanaal in Someren dat hij, eenmaal benoemd in Neeritter, verkoopt. Dat blijkt uit een advertentie van notaris Roovers uit Asten in onder meer de Opregte Haarlemsche Courant van 8 december 1847. Op verzoek van G.A.Neomagus, rijksontvanger te Neeritter, wordt openbaar geveild en daarna finaal verkocht  ‘eene solide heeren-huizing, 4 ruime benedenkamers, keuken, kelders, grote droogzolder, stalling, erf, tuin en verdere gerieven’  te Someren, aan de Zuid-Willemsvaart bij sluis 11, ‘daardoor tevens bijzonder gunstig gelegen voor handel, nering of bedrijf, groot ongeveer 23 roeden’. Het pand is met Pasen 1848 te aanvaarden. De veiling is op dinsdag 14 december 1847, de toewijzing 14 dagen later, beide in de herberg van Jan Deelen ‘aan de kerk’ te Someren.

Ittervoort

De laatste standplaats van Godfried Antoon Neomagus is het nabijgelegen Ittervoort. In De Nederlander van 30 mei 1853 staat dat hij daar is benoemd tot ontvanger de directe belastingen, in- en uitgaande rechten en accijnsen. Die benoeming vloeit voort uit de opheffing van het kantoor Neeritter, bij Koninklijk Besluit van 26 mei van dat jaar. de belastingkantoren van Neeritter en Ittervoort worden toegevoegd aan het expeditiekantoor van Ittervoort.
Bij Koninklijk Besluit van 26 januari 1854 volgt op zijn verzoek zijn eervol ontslag per 30 januari. Bij de toekenning van zijn pensioen van 476 gulden per jaar (nu 4400 euro) wordt als reden voor het ontslag genoemd: ‘wegens lichamelijke gebreken’.

Loopbaan

Samenvattend brengt de loopbaan van Antoon hem achtereenvolgens in
  • Erp (1823)
  • Boekel (1825)
  • Erp (1827)
  • Someren (1830)
  • Neeritter (1847-1853)
  • Ittervoort (1853-1854).

Overlijdens

De inmiddels gepensioneerde Antoon en zijn vrouw keren in 1854 naar Someren terug. De hervormde gemeente van Someren en Lierop schrijft hem op 10 april als gepensioneerd rijksontvanger weer in. Hij heeft in Stevensweert een attestatie gekregen, een bewijs van goed kerkelijk gedrag. Echtgenote Jacoba is tegelijk met haar man ingekomen van Stevenswaard zonder attestatie te hebben opgevraagd. Wellicht is zij geen belijdend lid meer. Antoon blaast op 2 februari 1856, 66 jaar oud, zijn laatste adem uit in Someren. Zijn weduwe krijgt een pensioen van 349 gulden (3200 euro) per jaar. Op 5 augustus van dat jaar overlijdt in Someren zijn schoonvader Hendrik Beijnen, 96 jaar oud. Echtgenote Jacoba overlijdt op 22 juni 1881 in Someren, 91 jaar oud.13

Sterk geslacht

Hendriks in 1804 en 1805 overleden ouders zijn 92 en 87 jaar geworden.14 Jacoba’s kleinzoon Karel woont van april 1879 tot juni 1880 in Someren en viert daar op 29 november 1879 de 90ste verjaardag van zijn oma Jacoba die, zoals gemeld, op 22 juni 1881 overlijdt, 91 jaar oud. Jacoba’s broer Johan Karel Beijnen sterft op 15 april 1884 en is ‘maar’ 82 jaar oud. Ook Maria Christina (1794-1877) en Christiaan Jacob (1796-1874) bereiken een respectabele leeftijd. Beijnen is een sterk geslacht!

  1. RANB, DTB Mierlo-Stiphout.↩

  2. Let op de schrijfwijze: Antonie (grootvader), Anthoni (kleinzoon). Ook Anthony en Antoon komen voor.↩

  3. RANB, tienjarentafels Someren.↩

  4. De auteur heeft dit gelezen, maar de bron niet genoteerd.↩

  5. Over de banden met Someren, zie ook Genealogie Neomagus deel III het hoofdstuk over Christina De Rooij-Neomagus (1745-1833), de vrouw van notaris Philip de Rooij uit Someren.↩

  6. RANB, BS Someren.↩

  7. RANB, DTB Someren, lijst van gereformeerde gezinnen in 1805.↩

  8. SA Peelland, boek Someren VI 14, bijlage ingekomen en vertrokken personen 1816-1832.↩

  9. RANB, Regesten op het Vredegerecht kanton Gemert 1811-1838, uitgave oktober 1993 van de Genealogische Werkgroep Land van Cuijk en Ravenstein.↩

  10. SA Peelland, Lidmatenregister Someren. Nederduits gereformeerd heet vanaf 1816 Nederlands hervormd.↩

  11. SA Peelland, Lidmatenregister Someren.↩

  12. NA, toegang 2.08.01.07, inv.nr 1801, folio’s 114 en 119. In de naamklapper stamboeken belastingambtenaren 1816-1819 komt geen Neomagus voor.↩

  13. RANB, BS Someren, tienjaarlijkse tafels. Overlijden Godefridus: Someren 1856 nr 11.↩

  14. infoNP 1950, blz 47, sub III.↩

About the Author

Social Share

    Categorieën

    • Inleidend deel
    • Eerste generaties
    • Delftse apothekers Neomagus
    • Nuenese predikant Neomagus
    • Protestantse Hollandse tak
    • De protestantse Brabantse tak
    • De katholieke Brabantse tak
    • Neomagus, geen familie

    Recente aanvullingen

    • XIII-23 Anna Josephina Martha Van Camp-Neomagus 8 november 2021
    • XIII-7 Hendrik Cornelis Neomagus 12 april 2021
    • Aanvullingen per 15 januari 2021 15 januari 2021
    Copyright © 2010 Neomagus.nl. Alle rechten voorbehouden.