Van 1831 op ’32 in militaire dienst en 1835 uit mil. dienst schrijft Kruimel over Daniel Neomagus.1 H.C.Kruimel is een beroepsgenealoog. Hij heeft een overzicht gemaakt van ‘stand-, legerings- en weer standplaatsen’. In de kantlijn staat ‘Schaarsbergen’, waar een opslagbunker van het algemeen rijksarchief, ARA, staat. Kennelijk vindt Kruimel daar gegevens over de loopbaan van Daniel, want zijn stamlijst zit niet in het ARA, thans Nationaal Archief.

Na de val van Napoleon wordt in 1815 op het Congres van Wenen onder meer besloten om de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden als één koninkrijk verder te laten gaan. In de zomer van 1830 breekt in Brussel de Belgische Opstand uit. Er heerst onvrede over het beleid van Willem I en er de armoede is groot. Als op 25 juli bij gelegenheid van Willems verjaardag een opera wordt opgevoerd over de vrijheidsstrijd van de Napolitanen, breken er relletjes uit, gevolgd door plunderingen en een periode van onrust. Een bemiddelingspoging van kroonprins Willem op 1 september mislukt. De koning stuurt daarna prins Frederik, een broer van de kroonprins, met een legertje naar Brussel, maar hij wil Brussel niet platgooien en keert na vijf dagen terug.

Op 30 augustus 1830 worden de verloven van de dienstplichtigen ingetrokken en op 30 september krijgen de reservisten bevel in dienst te komen. Op 4 oktober roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit. Daags daarna doet Willem I een oproep om ‘te wapen’ te gaan. Het leger dienstplichtigen is klein, de schutterijen laten het afweten, de grote mogendheden laten Willem in de steek. Vooral studentenweerbaarheden en vrijwilligers geven gehoor aan de oproep. Tussen Maastricht en Vlissingen zijn vanaf begin november zo’n 33.000 soldaten gelegerd. Die maand zijn er wat schermutselingen aan de grens bij Zundert, waarbij de Belgen worden verdreven. Begin januari 1831, het is een barre winter, komen veel mannen in werkelijke dienst. Onder hen ook Daniel Neomagus, gezien de vermelding op de geboorteakte van zijn dochter Johanna.

Wat bezielt de 33-jarige Daniel om zijn jonge gezin met zijn zwangere vrouw in de steek te laten om ten strijde te trekken tegen de Belgen? En dan nog wel als ‘jager’, iemand die voor de troepen uit opereert. Is hij als protestant zo’n fervent Oranjeklant? Wil hij de dood van zijn broer wreken die onder Napoleon is gesneuveld? Is hij onder druk gezet door zijn superieuren om als ambtenaar het goede voorbeeld te geven en vrijwillig in dienst te gaan? Of heeft hij een avontuurlijke inslag? Voor het geld hoeft hij het niet te doen, want niet de soldaten, maar de mensen die soldaten inkwartieren krijgen een vergoeding. De keuze van de protestantse Brabander Daniel Neomagus staat haaks op de houding van de katholieke bevolking, die roomser is dan de paus en zich achter de Belgen opstelt. De protestanten hebben te maken met bedreigingen en hatelijkheden. Veel protestantse ambtenaren nemen na de Belgische opstand de wijk naar het noorden. Ze hebben in Brabant en Limburg steeds meer het gevoel op een vulkaan te leven.2

De Nederlandse koning wordt extra geprikkeld als de Belgen Leopold van Saksen-Coburg op 4 juni 1831 tot koning kiezen. Leopold is getrouwd geweest met de jong overleden Engelse prinses Charlotte, die ooit ’s konings zoon prins Willem als echtgenoot heeft afgewezen. Op 17 juli heeft in Brussel de inhuldiging plaats. Willem is vernederd en besluit het land aan te vallen.

Op 26 juli 1831 is er een wapenschouw met 15.000 militairen op de Woenselse heide. Koning Willem I, zijn zonen Willem en Frederik en nog drie kleinzoons van de koning inspecteren de troepen. In de eerste tien dagen van augustus heeft de Tiendaagse Veldtocht plaats. Het Nederlandse leger, ongeveer 36.000 man sterk, heeft op 1 augustus de lijn Breda-Tilburg-Eindhoven als uitgangspositie. Het aanvalsplan, bedacht door prins Frederik (Fritz) en generaal Constant Rebeque, voorziet in een opmars richting Hasselt en Tongeren, waar op 8 augustus het Belgische Maaslager wordt overwonnen. Op 12 augustus bezetten de Nederlanders Leuven, waarna de opmars stopt. Er is een Frans leger onderweg om de nieuwe Belgische koning Leopold te helpen en militair gezien is de veldtocht een overwinning. Er sneuvelen ongeveer 1100 Nederlanders. Met opgeheven hoofden keert men terug in Nederland waar men feestelijk wordt onthaald.3 Ter afsluiting is er op 30 augustus weer een troepenschouw op de Woenselse heide.

De veldtocht eindigt met een wapenstilstand. De militairen blijven in dienst, maar mogen wel enkele weken met verlof. Ook in de jaren daarna. In de hete zomer van 1832 en ook in 1833 teistert de cholera de militairen, die in Brabant gelegerd blijven. Ze zijn meestal ingekwartierd bij burgers, hoewel er ook legerkampen met tenten bekend zijn. De diensttijd duurt vele jaren en men blijft fit door het afleggen van marsen. Het leger kost veel geld, het land zit financieel aan de grond en de dreiging van de Belgen is nihil. Vanaf  augustus 1834 wordt er daarom gedemobiliseerd en gaan de militairen definitief naar huis. Pas in april 1839 is de scheiding van Nederland en België definitief een feit. Koning Willem I bereikt onder meer dat Zeeuws-Vlaanderen en de helft van Limburg bij Nederland blijven.4 Enkele Neomagi verdienen daarna als douanier aan de nieuwe landsgrens hun boterham!