Neomagus, vriendelijk en vredelievend
Comments : Off
De uitspraak ‘vriendelijk en vredelievend’ komt uit de necrologie van Johannes Neomagus (1694-1761) in ‘Boekzaal der geleerde Werelt’ van januari 1762
In de 18de eeuw bepalen dominee Johannes Neomagus (1694-1761) en zijn nageslacht de geschiedenis van de Brabantse tak van de familie. De dominee heeft uit twee huwelijken dertien kinderen, onder wie Godfried (1726-1760). Uit diens korte leven en huwelijk komen drie kinderen voort, onder wie Willem (1757-1836). Johannes, Godfried en Willem zijn de stamhouders, de rode draad in deze geschiedschrijving. Het gaat hierbij met name om de zesde, zevende, achtste generatie van de Brabantse tak van de familie.
Herkenbaar
Ik probeer in deze geschiedschrijving de personen een herkenbare plaats te geven in de tijd en de gemeenschap waarin zij leven. Vandaar dat ik ook beroepen en dorpen beschrijf, inzicht geef in sociale en maatschappelijke verhoudingen en anderszins tracht de familie als het ware tot leven te brengen. Daarom beschrijf ik de gebeurtenissen taalkundig ook zoveel mogelijk in de ’tegenwoordige tijd’. In feite gaat het om een twintigtal biografische schetsen.
Elk volwassen geworden familielid komt in een ‘eigen’ hoofdstuk(je) aan bod, waarbij ik de Romeinse nummering hanteer die in genealogieën gebruikelijk is.
Van de Werk
De Nuenense dominee Johannes, met wie deze geschiedschrijving begint, trouwt in 1740 in zijn tweede huwelijk met Ida van de Werk. De relatie met de familie Van de Werk blijft in stand tot het overlijden, in 1894, van Daniels ongehuwde zoon Willem Cornelis. De familie Van der Werk is in deze geschiedschrijving apart belicht.
Godfried
De eerste schoonvader van dominee Johannes is schoolmeester Godert van Bemmel. Godert is een vorm van Godefriedus of Godfried. Johannes noemt zijn tweede zoon naar hem. De naam Godfried blijft tot nu toe in de familie.
Niets vreemds
Verder blijkt dat (ook) in deze generaties niets menselijks de Neomagi vreemd is. Op hoge leeftijd nog kinderen krijgen, ongehuwd in verwachting zijn, een qua religie gemengd huwelijk sluiten, ja zelfs onderwerp zijn van een opsporingsbericht, het komt allemaal voor en geeft de familiegeschiedenis een extra dimensie. De aantrekkingskracht van de steden in Holland ontgaat de kinderen van dominee Johannes niet. Zijn drie oudste zoons trekken van de Peelrand naar respectievelijk Amsterdam, Dordrecht en Rotterdam.
Geschiedenis
De leden van de Brabantse tak ondervinden aan den lijve wat het als protestant in Staats-Brabant betekent deelgenoot te zijn van een keerpunt in de vaderlandse geschiedenis, in 1795, met de komst van de Fransen. Vorsters en schoolmeesters verliezen hun functies, predikanten hun kerken, douaniers en andere belastingambtenaren doen hun intrede. Een ook de Neomagi hebben in Brabant te maken met besmettelijke ziekten en kindersterfte.
Dunne draad
Uit deze geschiedschrijving blijkt verder, dat de ‘familiedraad’ twee keer erg dun is. Immers, Johannes’ zoon Godfried is van dertien kinderen de enige zoon die een stamhouder nalaat. En dan nog op het nippertje, want Godfried sterft jong en stamhouder Willem is dan pas drie jaar! Willem op zijn beurt krijgt weliswaar twaalf kinderen, maar ook hier is de draad dun: alleen zoon Daniel blijkt achteraf te zorgen voor een nageslacht dan onder de naam Neomagus voortleeft.
Vondst
Vermeldenswaard vind ik de toevallige vondst van een deel van de (privé-)correspondentie van Benjamin Neomagus (1750-1794) als stadhouder van Steenbergen en zijn broer Thomas Neomagus (1755-1819) als procureur te Steenbergen, en de even toevallige manier waarop ik achter die vondst kom.