‘Neef en nicht? Trouw gerust’ is de titel van een artikel in NRC Handelsblad van 23 december 2008 over het risico op aangeboren defecten in het nakomelingschap van neef- en nichthuwelijken. In 31 Amerikaanse staten is zo’n huwelijk volgens auteur Diane Paul verboden, hetgeen volgens de haar berust op oude vooroordelen en geen wetenschappelijke fundering heeft. Op 10 januari 2009 reageert Bert Terpstra met een ingezonden brief, waarin hij zegt dat er wel degelijk wetenschappelijke studies zijn die genoemd risico aantonen. Het risico zou meer dan tienmaal groter zijn dan bij andere huwelijken.

Nu is de kans op een defect in een normaal huwelijk tamelijk klein. En tien maal tamelijk klein is nog steeds niet zo groot! Vandaar dat men niet zoveel genetische defecten ziet bij kinderen uit neef-nichthuwelijken. Het risico op een defect is vergelijkbaar met het krijgen van kinderen boven de veertig. Met andere woorden, het verbieden van neef-nichthuwelijken hoeft net zo min als het verbieden van kinderen krijgen boven de veertig. Waarschuwen voor de risico’s is wel geboden. ‘Trouw gerust’ is dan ook een slecht advies, zegt Terpstra.

Bij de Neomagi komen huwelijken tussen (bloed)verwanten enkele keren voor, met name rond 1700. Het geeft aan dat in de kleine protestantse gemeenschappen van Orsoy in het Rheinland en Eersel in Staats-Brabant de partnerkeuze beperkt is. In 1714 trouwen in Eersel Maria Neomagus en Willem Peijpers, volle nicht en neef. Hun ouders zijn broer en zus. Ze krijgen negen kinderen, van wie er vijf als baby of voor hun 18de sterven, en één geestesziek is. Een verband met een genetisch defect ligt voor de hand, maar is niet bekend.

Als een neef-nichthuwelijk vaker voorkomt in een familie, ontstaat een cumulatief effect. De risico’s zijn dan groter. Zo’n huwelijk is dat van Jan Peijpers (zoon van Willem en Maria) in 1742 in Orsoy met zijn elf jaar oudere volle nicht Maria Peijpers (kleindochter van Catharina Peijpers-Neomagus). Hun twee kinderen sterven rond hun 10de.

Twee keer zien we in die jaren in Orsoy een huwelijk tussen volle achterneven en -nichten.  In 1693 trouwen Johannes Neomagus en Margaretha Peijpers, wier grootvaders broers zijn. In 1697 trouwen Arnoldus Neomagus en Johanna Neomagus, ook wel Arend en Jenneken Nimwegen, wier grootvaders eveneens broers zijn. Van Arend weten we dat hij met Jenneken negen kinderen heeft, van wie er maar vier volwassen worden.

In 1933 trouwt Ignaat Neomagus in Oosterhout met Jeanne de Jong. Zij is een dochter uit het huwelijk van een volle neef en nicht, waaruit enkele kinderen worden geboren met lichamelijke beperkingen. In dit geval lijkt het bewijs van het risico op een genetisch defect geleverd te zijn.

JN