• Home
  • Genealogie
    • Inleidend deel
    • Eerste generaties
    • Delftse apothekers Neomagus
    • Nuenese predikant Neomagus
    • Protestantse Hollandse tak
    • De protestantse Brabantse tak
    • De katholieke Brabantse tak
    • Neomagus, geen familie
  • Nieuws
  • Weblinks
  • Contact
  • Colofon

Blog Post

09
MRT
2010

VII-14b Vorster en ingebieder, nu gerechtsdeurwaarder

Posted By : Jos Neomagus
Comments : Off

De grootouder in rechte lijn van de auteur van deze website is Godfried Neomagus, vorster en ingebieder. Een vorster is zowel op rechterlijk als bestuurlijk vlak werkzaam. Hij is verbonden aan de schepenbank (college van schepenen) en treedt op als gerechtsbode. Hij is belast met het handhaven van de openbare orde, met het ophalen van personen die gedagvaard zijn voor de schepenbank, hij voert beslagleggingen uit bij wanbetalers of doet aanzeggingen. Daarnaast draagt hij zorg voor de publicatie van besluiten van het bestuur. De kwartierschout benoemt de vorster, die de eed aflegt ten overstaan van de schepenen en van de rentmeester-generaal van de Domeinen.
Arrestanten en schuldenaars worden vaak vastgezet in het huis van de vorster. Dat is niet het geval ten tijde van Godfrieds werkzaamheden in Helmond. Want Helmond heeft voor arrestanten een cel in het kasteel en een gijzelkamer in het in 1681 gebouwde raadhuis.1

Een vorster kan ook een politieman, een veldwachter zijn, vroeger boswachter, houtvester. Daar komt ook zijn naam oorspronkelijk vandaan. Vergelijk vorster met het Duitse Förster en het Franse forestier. De veldwachter heeft als bijnaam ‘rode roede’ omdat hij een rode staf draagt als symbool van zijn waardigheid. Vermoedelijk is Godfried Neomagus vorster in de betekenis van gerechtsbode, gezien de combinatie met de functie van ingebieder.

Inkomen

De vorster wordt aanvankelijk per dienst betaald of krijgt een dagvergoeding. Soms krijgt hij dienstkleding. In veel plaatsen verhogen vorsters hun inkomen met enkele ‘omgangen’, waarbij ze geld, eieren en graan ophalen. In 1727 doen de Staten-Generaal een poging om de vorsters een vast traktement te geven. Pas na 1750 neemt het aantal plaatsen met een vast inkomen voor de vorster snel toe.2 In de meeste kleine katholieke Brabantse gemeenten behoort de vorster met de dominee en de schoolmeester tot het kleine aantal protestantse inwoners. Deze overheidsdienaar is als regel weinig geliefd. Zijn functie is vergelijkbaar met die van gerechtsdeurwaarder.3

Ingebieder

Terwijl Godfried vorster is in Aarle-Rixtel, is hij ingebieder4 in het aangrenzende Helmond. Het recht van ingebod berust bij de schepenbank van die stad als sub-hoofdplaats van de Meijerij. Het Helmondse recht van ingebod geldt voor het hele kwartier Peelland met uitzondering van Sint-Oedenrode. Het recht houdt oorspronkelijk in om buiten de stad wonende lieden die in gebreke blijven inzake voor de stedelijke schepenen gesloten overeenkomsten, in te gebieden. Dat wil zeggen te gelasten zich te komen verantwoorden voor de schepenbank. Iemand die niet verschijnt voor de behandeling van zijn zaak, komt op de rol van ingeboden zaken. De taak aan de ingebieder is om zo’n persoon op te brengen. In feite is de functie van ingebieder in de tijd van Godfried Neomagus een verlengstuk van de functie van vorster.5 Immers, ook een vorster wordt omschreven als iemand die onder meer gedagvaarde personen opbrengt.6

  1. BHIC, Instructie voor de vorsters in de Meijerij van ’s-Hertogenbosch dd 4 april 1569, archief Martini, nr. 56.↩

  2. Van Asseldonk, De Meijerij ontrafeld, p. 146.↩

  3. Van Asseldonk, De Meierij ontrafeld, p. 64.↩

  4. SA Brabant-Noordoost, rayon Oss, drs. H. Buijks, Vanuit het raadhuis gezien.↩

  5. Van Asseldonk, De Meierij ontrafeld, p. 66.↩

  6. Jacobs, Politie en justitie, p 118/119.↩

About the Author

Social Share

    Categorieën

    • Inleidend deel
    • Eerste generaties
    • Delftse apothekers Neomagus
    • Nuenese predikant Neomagus
    • Protestantse Hollandse tak
    • De protestantse Brabantse tak
    • De katholieke Brabantse tak
    • Neomagus, geen familie

    Recente aanvullingen

    • XIII-23 Anna Josephina Martha Van Camp-Neomagus 8 november 2021
    • XIII-7 Hendrik Cornelis Neomagus 12 april 2021
    • Aanvullingen per 15 januari 2021 15 januari 2021
    Copyright © 2010 Neomagus.nl. Alle rechten voorbehouden.