Het bestaan van het archief van Benjamin is bij toeval achterhaald. Op mijn beurt kom ik daar bij toeval achter. En het derde toeval is, dat ik de vinder blijk te kennen. Maar toeval bestaat niet, of toch?

In het eerste halfjaar van 1995 loopt Agnes Biljouw, studente nieuwe geschiedenis van de Katholieke Universiteit Nijmegen, stage in het Rijksarchief in Noord-Brabant, gevestigd in de Citadel in ‘s-Hertogenbosch, nu bekend als het Brabants Historisch Informatie Centrum, BHIC. In de verwachting ‘afgedwaalde stukken uit de schoutarchieven uit het Land van Cuijk’ te inventariseren, blijkt ongeveer de helft te bestaan uit een archief van procureur Thomas Neomagus en van stadhouder Benjamin Neomagus uit Steenbergen. Van Benjamin kan zelfs van een gedeeltelijk privé-archief worden gesproken. Het gaat dus echt om ‘afgedwaalde stukken’, maar niet uit de schoutarchieven uit het Land van Cuijk. Ooit heeft iemand ze zo bij vergissing gecategoriseerd. Met andere woorden, het archief van Benjamin komt bij toeval boven water.

Een van de externe begeleiders van Agnes Biljouw is dr. J. Sanders. Op zaterdag 11 januari 1997 volg ik in de Citadel de eerste les van een cursus ‘genealogie voor gevorderden’. Dr. Sanders geeft die les. Bij het voorstellen van de cursisten laat hij mij weten dat een stagiaire de naam Neomagus is tegengekomen en dat hij dus ‘wel iets voor me heeft’. Enkele weken later breng ik enkele uren door met twee archiefdozen vol originele stukken van en over beide Neomagi uit Steenbergen, van wie ik tot dan wel wat weet, maar niet veel. Met name de correspondentie tussen familieleden en het klad van de rouwbrief over het overlijden van Benjamin, leveren tal van nieuwe gezichtspunten op. Het is dus louter toeval dat ik de stukken onder ogen krijg.

Bij de stukken zit het stageverslag1 van Agnes Biljouw. Ze blijkt in Oss te wonen, ook de plaats waar ik hoofd van de afdeling Voorlichting van de gemeente ben. Ik bel haar voor een afspraak en ik blijk haar van gezicht te kennen. Het toeval wil namelijk dat ze wekelijks een keer voor haar werk bij een weekblad op mijn afdeling de lay-out van de gemeentelijke voorlichtingspagina’s komt halen. Ik ken haar naam tot dan niet, zij de mijne wel. Maar, verlegen en bescheiden als ze is, komt het bij haar niet op om mij te vertellen dat ze tijdens haar studie oude archiefstukken over enkele Neomagi heeft gevonden.

Bij ons gesprek over de vondst is Agnes Biljouw al afgestudeerd. Ze herinnert zich goed het zand tussen de stukken. En daarmee bedoelt ze het zand dat in de tijd van het geschept papier en de ganzenveer over vers geschreven stukken wordt gestrooid om de inkt te laten drogen. Kennelijk is het lint niet los geweest sinds de stukken in 1794 in een bundel zijn gedaan.

JN