VII-24-Thomas Neomagus
Comments : Off
(1755-1819), procureur en notaris,
zoon van dominee Johannes, VI-12
Dominee Johannes Neomagus is al lang 60 jaar, en zijn tweede vrouw Ida van de Werk is ruim 41 jaar, als op 23 januari 1755 ‘s avonds om 9 uur in de pastorie van Gerwen mijn soontje wordt geboren. Het is het dertiende en laatste kind van Johannes, die zijn eerste kind 31 jaar eerder – in 1724 – ter wereld ziet komen, en het zevende van zijn tweede vrouw.
Voornaam
Bij de doop in de kerk van Gerwen op 26 januari krijgt het kind de naam Thomas, naar de heer Thomas Nouwen uit Rotterdam, zoals de vader erbij schrijft.1 De familie Nouwen is gelieerd aan de familie Van de Werk. Tweemaal huwt een man Van de Werk een vrouw Nouwen.2 De (stief)grootmoeder van Thomas heet Helena Nouwen(s).
Oude vader
Dominee Neomagus is bij de geboorte van Thomas geen gezond man meer.3 De laatste doop die hij zelf verricht en inschrijft is van 24 oktober 1756. De eerstvolgende doop daarna, van 6 mei 1759, is gedaan door de dominee uit Mierlo.4 Op 26 november 1761 sterft Neomagus. Thomas is dan nog geen 7 jaar.
Toehoorder
Johannes’ opvolger, dominee Hermanus Hanewinckel, maakt elk jaar in het lidmaten- en doopboek melding van zijn visitatie in de gereformeerde gemeente. Hij schrijft alle zielen in, verdeeld over lidmaten en toehoorders. Thomas is vanaf 1763, het eerste jaar van Hanewinckel in Nuenen en Gerwen, als toehoorder terug te vinden, ook al is hij pas 8 jaar. Dat blijft zo tot hij op 23 december 1776 als lidmaat wordt aangenomen en op 25 december communiceert. Tussendoor is Thomas wel enkele jaren naar Tilburg geweest (1772-1774), samen met zijn zusters Johanna en Judith. In Tilburg woont hun zus Elisabeth.
Broers
Thomas kan het kennelijk goed vinden met zijn vijf jaar oudere broer Benjamin. Als die in 1775 schepen is van Lieshout, laat hij zijn 20-jarige broer Thomas machtigen om geldzaken te regelen in verband met de ‘zinneloosheid’ van een inwoner van Helmond.5 Benjamin en Thomas zien we later samen in hoge functies terug in Steenbergen. Met een ontlastbrief van de schepenbank van 19 juni 1778 en met een attestatie van de dominee van 9 oktober 1778, gaat Thomas naar Alphen, waar zijn broer Sebastiaan sinds kort dominee is.
Vught
In mei 1781 zien we Thomas in Vught, waar hij op de 29ste van die maand aanwezig is bij het opstellen van een akte van schuldbetekenis. ‘De akte is door Thomas Neomagus aan de schepenen van Vught getoond om te vernieuwen’, zo is te lezen. Het gaat om ene Eijmert Schellekens die bekent 200 gulden – koopkracht in 2013: 1789 euro – schuldig te zijn aan Gijsbert van Beresteijn. Hun relatie met Thomas Neomagus is niet bekend, evenmin in welke rol Thomas aanwezig is.6 Thomas ondertekent met Neömagus, met trema.
Vught trekt wellicht omdat er enkele verre familieleden wonen, zoals Abraham Hendrik Janette, secretaris van Vught, getrouwd met Margaretha Keuchenius, dochter van Emilia Neomagus. En Clemens Keuchenius, predikant in Vught en zwager van Emilia. In ’s-Hertogenbosch woont het paar Stephanus Roosendael en Jacoba Neomagus, een zus van Emilia. Zowel Abraham Janette als Stephanus Roosendael komen in het rechterlijk archief van Vught voor als personen die geld lenen aan particulieren en dat bij de schepenen laten vastleggen.
Thomas komt met attestatie van 6 november 1782 weer naar huis. Zijn moeder is oud en versleten en sterft op 9 augustus 1783. In de lidmatenlijst wordt dan van de 28-jarige Thomas als enige géén beroep genoemd.
Sint-Oedenrode
In mei 1784 vertrekt Thomas naar Sint-Michielsgestel,7 waar zijn zus Johanna huishoudster is op kasteel De Kleine Ruwenberg.In 1786 is Thomas ‘gesworen clercq’ op de secretarie van Sint-Oedenrode. Dat blijkt uit een notariële akte, waarin zijn zus Judith hem toestemming geeft de zaken af te handelen van de verkoop van het ouderlijk huis in Gerwen. De ernstig zieke Gerard Bergsland, de griffier en secretaris van Sint-Oedenrode, heeft kennelijk vertrouwen in Thomas, want hij vraagt de Leen en Tolkamer ‘tot waarneming der secretarie’ door Thomas Neomagus. De Leen en Tolkamer gaat daarmee op 4 april 1787 akkoord. Thomas legt de eed af op 4 september 1787. De griffier sterft op 10 november 1789.
Op 20 februari 1787 tekent Thomas een schuldbekentenis, aangetroffen in zijn papieren uit Steenbergen, ter waarde van 24 gulden, een bedrag dat in 2013 vergelijkbaar is met 213 euro. Er staat geen plaatsnaam bij. Van 19 juni 1788 is een ontlastbrief van de schepenen van Nuenen, wellicht bestemd voor Sint-Oedenrode, ook al woont hij daar al enige tijd.
Steenbergen
Op 16 januari 1789 komt Thomas met attestatie van Sint-Oedenrode naar Steenbergen.8 Van mei 1789 dateert de eerste aantekening van Thomas als procureur der Stadt en Landen van Steenbergen. Hij staat ook te boek als procureur van het Markizaat van Bergen op Zoom. In Steenbergen werkt hij samen met zijn broer Benjamin, die er stadhouder is en tal van andere functies bekleedt. In het Administratief Bestuurlijk Archief van Roosendaal zitten stukken, ingekomen bij en opgemaakt door Thomas Neomagus en Benjamin Neomagus, respectievelijk procureur en stadhouder te Steenbergen, gedateerd 30 oktober 1790 en 24 juli 1794. Vermoedelijk woont Thomas in bij Benjamin en zijn gezin. Immers, in 1794, een jaar voor de benoeming van Thomas tot notaris in Roosendaal, stellen Benjamin en Thomas een boedelscheiding voor hen beiden op.9
Lijkenbidder
Uit zijn periode in Steenbergen bestaan stukken, in 1995 teruggevonden in een ‘verloren’ dossier.10 Zo is er een brief van Thomas aan Benjamin over een zaak waarin ook hun zwager Philip de Rooij een rol speelt. Bij absentie van Benjamin stelt Thomas op 21 maart 1789 een ‘memorie van annotatie’ op, een lijst van zaken die hij tijdens de waarneming heeft behandeld. Op 17 mei 1794 richt Thomas mede namens een inwoner een rekest tot de edele wel achtbare heeren drossaard, burgemeester en schepenen om te bewerkstelligen dat de functie van koster, lijkenbidder en doodgraver kan overgaan op de zoon van de overleden functionaris.Notaris
De Raad van Brabant in ‘s-Gravenhage admitteert Thomas op 14 april 1795, waarna zijn benoeming volgt tot notaris te Roosendaal. In het rijksarchief in ’s-Hertogenbosch is zijn benoeming in het archief van de Raad van Brabant te vinden in het stuk ‘aanstelling notarissen 1736-1795’: Commissie van notarisschap verleend aan Thomas Neomagus als notaris binnen de Vrijheid Rosendaal en den dorpe van Nispen, vermits het overlijden van Jan Herkens notaris aldaar. En heeft denselven den 14 april 1795 op welken dag ook teffens de commissie was verleent, den behoorlijken eed als notaris aan handen van de heer mr. Willem van Laan, president van den Rade van Brabant afgelegt. In de kantlijn staat: Examinator dhr Swellengrebel.11 De benoeming is op 22 mei geregistreerd ter secretarie van de Vrijheid Roosendaal.Municipaliteit
De benoeming is ook terug te vinden in de notulen van de municupaliteit (gemeentebestuur) van Roosendaal. Op 8 mei 1795 staat in die notulen: Door de Raad en Leenhof van Brabant en de Landen van Overmase wordt de procureur der Stadt en Landen van Steenbergen Thomas Neomagus aangesteld en beëdigd tot notaris der Vrijheid Roosendaal en het dorp Nispen op 14 april 1795.12 De municipaliteit gebruikt hier de officiële en volledige naam van de Raad van Brabant. De Landen van Overmase omvatten een deel van de huidige provincie Limburg.
Laatste benoeming
De benoeming van Thomas is voor de Raad van Brabant de allerlaatste benoeming van een notaris. De Fransen zijn in 1794 binnengevallen. Met het Haagse vredesverdrag van 16 mei 1795 houdt de Republiek der Verenigde Nederlanden op te bestaan. Het is het begin van de Bataafse Republiek. Op 11 juni krijgt het vroegere Staats-Brabant een aparte status als Bataafs Brabant. In augustus wordt de Raad van Brabant in Den Haag vervangen door een Hof van Justitie in ’s-Hertogenbosch. De notulen van de Raad van Brabant eindigen op 9 september 1795. Misschien dat deze samenloop van omstandigheden ertoe heeft geleid, dat Thomas niet voorkomt in het ambtboek van de Nassause Domeinraad.
Spoorloos
Thomas Neomagus verdwijnt spoorloos, als we een advertentie in de Haagsche Courant van 21 september 1796 mogen geloven:
Uit naam der Municipaliteit der vryheid Roosendaal en Heerlijkheid Nispen word den persoon van Thomas Neomagus door deeze opgeroepen om uiterlijk voor den 15 October aanstaande voor hen te compareeren om order op zyne zaaken te komen stellen of zal by gebreeken van dien over zyne agtergelatene goederen gedisponeerd worden zoo als bevonden zal worden te behooren.13
De advertentie is geplaatst op verzoek van Johannes en Maria Anna Withoek, van wie de notaris een pand of ruimte heeft gehuurd. Hij betaalt kennelijk geen huur en zij doen hun beklag bij de municipaliteit, die hen opdracht geeft drie advertenties te plaatsen.14Geen praktijk
Vermoedelijk heeft Thomas het ambt van notaris in Roosendaal niet in praktijk gebracht. Er zijn in het gemeentearchief van Roosendaal geen notariële bestanden, registers of aktes aangetroffen die door Thomas Neomagus zijn opgesteld of gepasseerd. Hij komt niet voor in de lijst van notarissen, opgenomen in De notariële archieven in Noord-Brabant, een uitgave van het Rijksarchief in Noord-Brabant uit 1957. Van 1790 tot 1796 resideert in Roosendaal ook notaris Jacobus Bosschaert, van 1796 – het jaar van Thomas’ verdwijning – tot 1806 notaris Johannes Backx, de eerste die niet is benoemd door de Raad van Brabant maar door het Hof van Justitie in ‘s-Hertogenbosch. Thomas komt ook niet voor in de lidmatenregisters van de hervormde kerk van Roosendaal, waar een praktiserend protestant toch in te vinden moet zijn.15
Someren
Thomas duikt in 1797 op in Someren, waar hij zijn op 28 augustus 1797 begraven zwager Philippus de Rooij als notaris opvolgt. Uit het notarieel archief van Someren blijkt dat Neomagus in 1798 de minuutakten van De Rooij voortzet.16 Neomagus heeft sinds 1795 wel de bevoegdheid als notaris, maar een officieel stuk over zijn benoeming in Someren is er niet. Thomas Neomagus is in Someren pas de vierde notaris. De eerste bekleedt die functie van 1546 tot 1554, de tweede van 1626 tot 1629. Philip de Rooij is van 1771 tot 1797 de derde notaris. Hoewel Thomas alleen in 1798 notaris is in Someren, woont hij er enkele jaren langer. Hij staat in 1801 in het openbaar stemregister.17, te weten de ‘lijste van de aparante stemgerechtigde burgers’ van 14 september 1801. Thomas komt niet voor op een soortgelijke lijst van 4 juni 1798, evenmin op later opgemaakte lijsten van 18 februari 1803 en 25 maart 1805.
Nogmaals Alphen
In 1810 zien we de dan 55-jarige vrijgezel Thomas deel uitmaken van de huishouding van zijn 15 jaar oudere broer Bastiaan, die dominee is in Alphen bij Tilburg. Tot de huishouding horen ook de ongehuwde zussen Alida en Samuelina en zijn zus Christina, die weduwe is van notaris De Rooij uit Someren. Thomas sterft er een week voor zijn 64ste verjaardag, op 17 januari 1819, in huis 39, wijk A, aan de kerk. Kennelijk de pastorie.18
Nalatenschap
Bastiaan, Alida en Christina ondertekenen op 15 juli 1819 de memorie van successie inzake de nalatenschap van hun broer Thomas. Daaruit blijkt dat de overledene een verhuurd perceel (weide en turfveld) in Nuenen heeft van 210 roeden, verder vijf certificaten en zeven kansbiljetten. De waarde van dit alles bedraagt 760,87 gulden. Na aftrek van de begrafeniskosten van 40,60 gulden rest er een waarde van 630,27 gulden voor de broer en twee zusters. Dat is in 2015 globaal 5250 euro. Zij dienen samen 28,99 gulden aan successiebelasting te betalen.19
RANB, DTB Nuenen, boek 9.↩
NP XVIII p 234 t/m 242.↩
KB, Boekzaal januari 1762, p 78 en 79. Hieruit blijkt dat Neomagus lang een zwakke gezondheid heeft.↩
RANB, DTB Nuenen, boek 9.↩
RANB, dossier Biljouw, Afgedwaalde archiefstukken, inv.nr. 95↩
BHIC, RA Vught, inv.nr. 56, akte 154, folio 129r.↩
BHIC, DTB Nuenen, lidmatenregister.↩
RAWB, lidmatenregister Steenbergen in: archief Hervormde Gemeente Steenbergen, boek 35.↩
GA Roosendaal, Administratief Bestuurlijk Archief, inv.nr. 815.↩
Biljouw, RANB, Afgedwaalde archiefstukken. Zie ook Benjamin VII-21.↩
BHIC, inventaris Raad van Brabant, toegangsno. 19, inv.nr. 1074. Ook: Biljouw, Afgedwaalde archiefstukken, stageverslag p. 8. Ook: SA Peelland, inventaris notarieel archief Someren 1546-1902. Ook: Index notarissen in Noord-Brabant in FAJN.↩
GA Roosendaal, resoluties 1671-1811, AMu, inv.nr. 22.↩
Taxandria 15de jaargang 1908, p 166. De advertentie zit bij de knipsels in het CBG, kopie in FAJN.↩
GA Roosendaal, resoluties 1671-1811, AMu, inv.nr. 23.↩
Brief van het gemeentearchief van 9 december 2008.↩
Biljouw, Afgedwaalde archiefstukken, stageverslag p. 8.↩
SA Peelland, Someren boek VI 14 ↩
RANB, BS Alphen 42.↩
RANB, MvS Breda, inv. nr. 3, mem. nr. 43.↩
