X-11b Over Marie wordt niet gesproken…
Comments : Off
In het Dossier Neomagus van de eigen collectie van het Centraal Bureau voor Genealogie, CBG, in Den Haag zit een opmerkelijke correspondentie uit een korte periode: tussen 5 en 13 november 1905, betrekking hebbend op Marie Neomagus, douairière Van Boetzelaer, dan wonend in ’s-Hertogenbosch.
Briefjes
Het begint met een briefje van ‘Uwdwdr’ (Uw dienstwillige dienaar) Verdaasdonk van de gemeente Teteringen van 5 november aan de ‘weledelgestrenge heer’ met de mededeling dat de namen van de ouders van mevrouw Van Schuijlenburch zijn: Dirk Coenraad Carel baron Van Boetzelaer en Maria Johanna Neomagus. Meer niet. Uit andere briefjes blijkt dat Marie in Overloon is geboren en niet in Chaam of Teteringen is getrouwd, maar wel in ‘s Princenhage.
Hoog in aanzien
Ene J.W. des Tombes schrijft op 10 november vanuit De Bilt: … heb ik de eer u te berichten dat ik de door u bedoelde persoon nooit anders als Neomagus heb hooren noemen, maar dat ik geen wettelijk bewijs hiervoor kan aanvoeren. De bedoelde persoon wordt weinig besproken in de familie, voornamelijk ter wille van haar oudste dochter, die door haar huwelijk nu een tante mijner vrouw is en bij ons allen zeer hoog in aanzien is, zowel door haar gaven van hart, als door dien van haar verstand. Het eenige wat ik weet van de familie van de oudtante mijner vrouw is, dat zij de dochter is van een dominee. Voor de rest kan ik u volstrekt niet inlichten.
De briefschrijver voegt er aan toe dat hij een en ander eens zal proberen uit te visschen, nu dat u mij op dit feit hebt gewezen. Vroeger heb ik er niet verder bij stil gestaan; slechts de onregelmatigheid in de geboorte harer kinderen was mij bekend, aan haar geslachtsnaam had ik nog nooit zien tornen.
Interpretatie
Deze brief maakt allerlei interpretaties mogelijk. Mijn conclusie is dat er iemand met de familiegeschiedenis Van Boetzelaer bezig is en daarbij stuit op de relatief onbekende Marie Neomagus. Hij schrijft diverse gemeenten aan om geboorte en huwelijk te achterhalen. En ook de aangetrouwde Des Tombe krijgt een brief, maar weet ook niet veel. Marie is geen dochter van een dominee, maar er zijn wel dominees in de familie. Zelf is ze de achter-achterkleindochter van dominee Johannes Neomagus uit Nuenen.
Mésaillance
Dat Marie Neomagus amper in de familie ter sprake komt, heeft te maken met het feit dat haar oudste dochter wordt geboren als haar moeder Marie nog niet is getrouwd met haar vader Dirk van Boetzelaer. Marie is als naaister in dienst van de adellijke familie. Als ze in 1862 in verwachting is van haar derde kind, trouwt ze alsnog. Dat is voor de familie Van Boetzelaer een mésaillance, een huwelijk beneden haar stand. Een taboe dat niet tijdens de adellijke theekransjes aan de orde hoort te komen….
De oudste dochter wordt in de gesprekken over haar afkomst dus ‘gespaard’. Die dochter is de in 1854 – vóór het huwelijk van haar moeder – geboren Charlotte Maria van Boetzelaer (1854-1945), op 45-jarige leeftijd in 1899 in Teteringen getrouwd met Anton Lodewijk van Schuylenburgh (1848-1916), ook van adel. Ze trouwt in Teteringen omdat haar moeder daar dan woont. Charlotte weet natuurlijk alles over haar – dan nog in leven zijnde – moeder, maar er wordt haar kennelijk niets gevraagd!
Ik vermoed dat de degene die in 1905 met de genealogie Van Boetzelaer bezig is, Didericus van Epen (1868-1930) is, een van de eerste beroepsgenealogen in Nederland en in 1905 directeur van het Centraal Bureau voor Genealogie en Heraldiek. Dat blijkt uit zijn publicaties.
Kwartierstaat
Begin 2009 word ik lid van de Nederlandse Genealogische Vereniging, NGV, en op 26 februari bezoek ik het verenigingscentrum in Weesp. Daar tref ik op pagina 104 en 105 van Document CVFH24 een vrij volledige met de hand geschreven kwartierstaat aan, uitgaande van Maria Neomagus, getrouwd met Dirk van Boetzelaer. De kwartierstaat omvat elf generaties en loopt door tot Johannes Eusebius Neomagus, geboren in 1536. De jongste datum op het stuk is de overlijdensdatum in 1912 van Maria. Duidelijk is dat iemand er na die tijd behoefte aan heeft gehad het voorgeslacht van Maria uit te zoeken. En dat is met kennis van zaken gebeurd. Er komen enkele gegevens in voor die ik dan, in 2009, nog niet heb!
Boek
En wat J.W. des Tombes betreft, hij laat het er niet bij zitten. Wellicht is hij betrokken bij de samenstelling van de kwartierstaat die nu in Weesp is te vinden. In 1921 verschijnt van zijn hand een lijvig boekwerk Het Geslacht Van den Boetzelaer. De historische ontwikkeling van de rechtspositie en de staatkundige invloed van een belangrijk riddermatig geslacht. In 1969 verschijnt daarvan een bewerking van C.W.L. baron Van Boetzelaer, de man die veel over zijn grootmoeder correspondeert met mijn oudoom Victor Neomagus, voor wie de douairière een tante is.
JN