(1836-1910), commies,
zoon van Daniel, IX-17

Zondagskind

De derde oktober is een vergissing: het is de datum waarop vader Daniel  ‘s morgens om negen uur aangifte doet bij de burgemeester, ambtenaar van de burgerlijke stand, Wijnants.2 Uit de aangifte blijkt onder meer dat Daniel 34 jaar is, van beroep commies der eerste klas, wonende en gestationeerd te Leende, dat de baby één voornaam krijgt: Frederik, en dat hij geboren is op zondag den tweden october dezes jaars te drie ure des morgens, een zondagskind dus. Vader Daniel is geen 34 maar 39 jaar oud; mogelijk heeft de burgemeester het niet goed verstaan…

Naam

Diefstal van aardbeien

Bij Frits is het gissen naar zijn jeugdjaren en zijn scholing. Aannemelijk is dat hij mee verhuist naar Asten, Bladel, Chaam en Wouw, waar het gezin van Daniel in 1855 voorgoed neerstrijkt. Hij is pas 10 jaar als hij, op 2 september 1847, voor de (arrondissements)rechtbank van Eindhoven moet verschijnen. Frits verklaart in Strijp te zijn geboren. Daarmee moet Leenderstrijp zijn bedoeld, een dorpje op twee kilometer van Leende. Hij wordt, samen met een 14-jarig vriendje, aangeklaagd voor de diefstal van ‘aardbezien’ uit een tuin in hun woonplaats Bladel in de avond van 17 juni. Een getuige heeft het gezien en de marechaussee van Bladel maakt een proces-verbaal op. De officier van justitie eist tegen ieder een gevangenisstraf van veertien dagen. De rechtbank stelt vast dat ze uit de tuin ‘arglistelijk geplukt en zich toegeeigend hebben eenige aardbezien, welke hen, betrapt wordende, zijn ontvallen, zonder dat het is bewezen geworden dat den diefstal bij nacht hebbe plaatsgegrepen’. Maar een getuige verklaart onder ede dat hij het heeft gezien en daarmee is het wettig en overtuigend bewijs geleverd.

Koperslager?

Loopbaan

Loting

Signalement

Boete en gratificatie

Bij andere bijzonderheden staat onder meer dat Frits volgens de directeur rijp is voor pensioen. Later wordt hem, bij besluit van 26 augustus 1896, ingaande 1 november 1896 eervol ontslag verleend, met een gratificatie van  40 gulden. Dat is een ruim eeuw later ongeveer 555 euro.

Standplaatsen

• Den Braam (gemeente Eibergen) vanaf 16 maart 1864
• Bergeijksche Barrière vanaf 6 juli 1865
• Reusel vanaf 1 september 1866
• Moergestel vanaf 15 juli 1867 5
• Diessen vanaf 1 april 1868
• Bladel vanaf 1 november 1871. In Bladel woont het gezin Neomagus vermoedelijk in een dienstwoning. Eerder woont in hetzelfde huis namelijk een commies uit Groningen, na Frits woont er een marechaussee uit De Rijp en daarna een marechaussee uit Assen.
• Nispen vanaf 1 januari 1872
• Baarle-Nassau vanaf 1 mei 1887
• Oosterhout vanaf 1 mei 1889
• Wernhout vanaf 1 november 1893

Bergeijk en Reusel

Diessen en Bladel

Nispen, Baarle en Oosterhout

Tweeling

Vader

Huwelijk

De jonge vader verhuist op 3 april 1866 naar Reusel, waar hij officieel per 1 september 1866 is benoemd.11.  Frits en Julia besluiten te trouwen. Dat gebeurt op 2 mei 1867 in aanwezigheid van de ouders van Frits (Daniel en Anna uit Wouw) en de moeder van Julia. De ouders van Julia zijn Peter Martinus Vosters, geboren in Reusel op 28 december 1812 en daar overleden op 18 juni 1865, en Anna Barbara Torfs, geboren in Tessenderlo op 18 juli 1815, overleden in Veerle op 11 maart 1894. Vader Vosters is dus een jaar tevoren overleden.12 Volgens de huwelijksakte woont Frits ten tijde van het huwelijk op 2 mei 1867 inmiddels in Moergestel, hoewel dat volgens de stukken van zijn ministerie pas op 15 juli 1867 zijn officiële standplaats is. Geen van de betrokkenen bij het huwelijk is in de bevolkingsregisters van Reusel te vinden. Moeder Barbara en haar dochter niet, Frits Neomagus niet die wel in Bergeijk is uitgeschreven naar Reusel, en ook daarna het gezin Neomagus-Vosters niet. Vermoedelijk heeft dat te maken met het feit, dat de stand van de bevolking eenmaal per tien jaar is geactualiseerd, in 1861 en 1871, en dat tussentijdse mutaties niet altijd zijn verwerkt. Zo staat Willem Neomagus, in 1871 commies in Reusel, wel in het bevolkingsregister.

De getuigen bij het huwelijk zijn bierbrouwer Kerkhofs, de gepensioneerde commies Schunterman, de commies Kuijpers en de fungerend visiteur Voerman, allen uit Reusel.

Kantlijn

Op de geboorteakte van de tweeling staat in de kantlijn, dat beide kinderen bij het huwelijk van de moeder, op 2 mei 1867 met Frederik Neomagus, erkend en gewettigd zijn.13 Dat wordt op 6 mei nog eens vastgelegd door de griffier van de Arrondissementsrechtbank te Eindhoven. De kinderen heten vanaf dat moment officieel Neomagus. In het register van doopakten wordt de achternaam Vosters bij beide kinderen doorgehaald en gewijzigd in Neomagus.14

Kinderen

1. 1.Bertilia Ulalia (Tilly), geboren in Reusel, 20-8-1866, volgt XI-10.
2. 2.Louise Florentina Frederika (Floor), geboren in Reusel, 20-8-1866, volgt XI-11.
3. 3.Maria Godefrida (Marie), geboren in Diessen, 6-5-1869, volgt XI-12.
4. 4.Josephus Hippolitus Daniel (Polliet), geboren in Diessen, 3-1-1871, volgt XI-13.
5. 5.Victor Johannes (Victor), geboren in Nispen, 6-9-1872, volgt XI-14.
6. 6.Pollidor Eugenius (Eugène), geboren in Nispen, 4-5-1874, volgt XI-15.
7. 7.Emma Berthilia (Emma), geboren in Nispen, 3-12-1875, volgt XI-16.
8. 8.Clementina Barbara Florentina (Clemence), geboren in Nispen, 4-12-1878, volgt XI-17.
9. 9.Emerentia Ulalia (Emerence), geboren in Nispen, 12-9-1880, volgt XI-18.
10. 10.Leonie Florentina (Leonie), geboren in Nispen, 26-2-1883, volgt XI-19.
11. 11.Frederik Josephus, geboren in Baarle-Nassau, 30-6-1887, aldaar overleden 6-9-1887.

Vijftien jaar in Nispen

Essen

Verkoping

Vetpot en doofpot

Varken

Baarle-Nassau

Oosterhout

Princenhage

1. de familie Span (smid), die in november 1895 naar Breda gaat
2. de familie Van Nieuwenhuyzen (metaalslijper), die in april 1896 naar Breda gaat
3. het echtpaar Feijen (gepensioneerd militair), dat in september 1896 naar Breda gaat
4. de familie Neomagus (zonder beroep), die op 1 oktober 1898 wordt uitgeschreven naar Eeckeren
5. de familie Boog (letterzetter).

• vader Frits en
• moeder JuliaVosters die op 30 juli 1998 worden uitgeschreven naar Ekeren,
• dochter Florentina, die op 28 april 1898 naar Breda gaat,
• dochter Emma, die op 3 februari 1897 naar Antwerpen gaat,
• dochter Emerentiana, die op 24 november 1896 uit Zundert ‘thuis’ komt en – het bevolkingsregister zegt er niets van – wellicht mee naar Ekeren gaat,
• dochter Leonie, die haar ouders op 16 oktober 1898 naar Ekeren volgt,
• zoon Josephus (Poliet) die op 13 april 1898 naar Oosterhout gaat, en
• zoon Victor, die al op 16 april 1898 is uitgeschreven naar Ekeren.21

Ekeren

Van Princenhage gaat de familie dus op 30 juli 1898 naar Ekeren, nu een deelgemeente van Antwerpen, dan officieel Donck-Eeckeren genoemd. Overigens blijkt uit de huwelijksakte van zoon Poliet in november 1898,22 dat de ouders dan in St. Mariaburg wonen, een dorp bij Ekeren, mogelijk een ‘tussenstation’. Zij hebben daar, in Ekeren, aan de Hofstraat 47, thans Schriekstraat 3, een kruidenierswinkel. Antwerpen en de randgemeenten ‘trekken’ omdat er familie van Julia woont. In Nederland heeft Frits alleen nog een zus in Breda. Zijn broers zijn overleden. Bovendien, het gaat België economisch voor de wind, het is er relatief goedkoop en het Nederlandse overheidspensioen is laag.

Gezin

• Clemence, die aanvankelijk in Breda blijft, daarna naar Ekeren komt en in 1907 naar Essen (bij Nispen) gaat, waar haar man Victor Denissen vandaan komt;
• Leonie, die in 1904 naar Anderlecht (Brussel) gaat, in 1906 vanuit Veerle (bij Eynthout, geboortedorp van haar moeder) terugkomt naar Ekeren, in 1908 naar St.Joost ten Node (Brussel) gaat en later trouwt met George van Ginderen uit Roosendaal;
• Emerence, die in 1902 terugkomt uit Sint-Gillis (Brussel), in 1903 naar Antwerpen gaat en uiteindelijk ook trouwt met een man uit Roosendaal: Cor Heynen;
• Tilly, die in 1906 samen met Leonie vanuit Veerle weer bij haar ouders komt wonen;
• Marie, die in 1908 vanuit Antwerpen naar Ekeren komt.

Immigratie-index

Overlijdens

Frits overlijdt op 23 december 1910. Zijn vrouw Julia en de dochters Tilly en Marie gaan op 16 januari 1911 naar Borgerhout, ook een randgemeente van Antwerpen. Zij zetten daar de winkel voort. Moeder Julia blijft vermoedelijk bij haar dochters wonen tot haar dood op 26 maart 1920. Julia Vosters geniet daar van een pensioen. Bijvoorbeeld in 1913 is dat 232 gulden (2458 euro in 2015). Dat blijkt uit de Regeling Pensioenfonds Weduwen en Wezen van burgerlijke ambtenaren, in de zittingsperiode 1912-1913 aangeboden aan de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Karakters

Emma de Jong-Neomagus in Rotterdam is een van de kleinkinderen van Frits en Julia. Emma heet officieel Julia Emma Paulina, naar haar bonmama. Frits is volgens haar een streng man. Zo mag er aan tafel niet gesproken worden. Julia is erg trots. De meisjes gaan met gesteven schortjes naar school. De gezinswas wordt in het weekend gedaan, maar pas op maandag buiten opgehangen. Want dat hoort niet op zondag. De auteur praat in 1984 en 1985 met Emma, voor wie hij een achterneef is. Ze heeft haar kennis over haar bonpapa en bonmama vooral van haar vader Victor, want zelf is ze van 1906 en haar bonmama overlijdt als ze 13 jaar is.

Bidprentjes

Op het bidprentje van Frits wordt niets over zijn karakter gezegd.24 Op het bidprentje van Julia staat onder meer: Zij heeft haar huis zorgvuldig bestuurd en haar brood in ledigheid niet geëten. Zij was een teedere moeder. Zij vraagt op het bidprentje: blijft onder elkanderen vereenigd. Dat gebeurt ook. Er is een hechte band tussen de gezinsleden. Zoon Victor bijvoorbeeld gaat vaak naar zijn moeder, ook al heeft hij een eigen gezin en woont hij niet dichtbij.

Volmacht

Schilderij

Het bidprentje zegt in feite niets van Frits Neomagus. Kennen we hem dan niet? Jawel. Frits is in olieverf geschilderd op een houten paneel van ongeveer 28 bij 38 centimeter. Het schilderij is via zijn zoon Victor bij haar dochter Emma de Jong-Neomagus terecht gekomen. En zij schrijft op 21 december 1986 dat ze het aan haar zoon Jack de Jong heeft gegeven met de bedoeling om het aan de auteur door te geven. Zo gebeurt het ook. Frits kijkt met opgetrokken wenkbrauwen, heeft een snor en leunt, zittend op een stoel, met de linkerarm op een tafel. De rechterarm ligt op het rechterbovenbeen. In de linkerhand heeft hij een sigaar, de rechterhand leunt op een stok. Het kan een peilstok zijn die hij als belastingambtenaar gebruikt. Hij draagt een horlogeketting en het witte overhemd met stijve opstaande kraag wordt gesierd door een grote vlinderstrik. Hij lijkt een normaal postuur te hebben.