Ik begin mijn zoektocht op het internet, maar zelfs Google kan me niet helpen. Een Michelinkaart van Zuid-Afrika evenmin. Karel werkt in Nederland onder meer bij de spoorwegen. Misschien is hij ook in Transvaal bij de spoorwegen gaan werken. Het Centraal Bureau voor Genealogie, CBG, in Den Haag heeft een kopie van een in 2002 uitgegeven Naamlijst van het personeel in dienst van de Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij, NZASM, in 1899 in Transvaal. Er staan drieduizend namen op de lijst, maar geen Neomagus.

De naamlijst is opgesteld door de Nederlands Zuid-Afrikaanse Vereniging, gevestigd in het Zuid-Afrika Huis aan de Keizersgracht in Amsterdam. Wellicht kan die me verder helpen. Ik stap er op woensdag 7 maart 2007 binnen. Ik zoek met een medewerkster vergeefs naar Godwansrivier. Atlassen en naamboeken kennen de naam niet. Zelfs de New Directory of South African Place Names uit 2004 kent geen Godwansrivier.

Het Zuid-Afrika Huis bezit het origineel van de naamlijst van spoorwegambtenaren en ik kijk die nog eens in. Neomagus staat er inderdaad niet in. Maar op dezelfde pagina valt mijn oog op Nieuwmegen, J.J.H.K. Dat zijn de voorletters van Karel Neomagus. En Nieuwmegen is een letterlijke vertaling van Neomagus. Karel Nieuwmegen moet Karel Neomagus zijn! Achter zijn naam staat 4MH10, de afdeling waar hij werkt bij de NZASM. De medewerkster komt met een met de hand geschreven staat van het personeel tevoorschijn van de afdeling Mouvement en Handelszaken op 1 januari 1898.

Op pagina 10 vinden we J.J.H.K. Nieuwmegen. Zijn functie is telegrafist, zijn standplaats Vereeniging. Hij is in dienst sedert 1 juni 1897, enkele maanden nadat hij van zijn verlof terugkeert. Karel scoort hoog met zijn functiewaardering. Voor geschiktheid, bekwaamheid, vlijt en gedrag krijgt hij het cijfer 2. Uit de lijst blijkt dat het hoogste cijfer 2½ is. Veel van zijn collega’s blijven steken op 1½ of 1¾. Blijft de vraag hoe Neomagus zich bij zijn aanstelling als Nieuwmegen heeft geïdentificeerd.

Vereeniging is een plaats aan de grens met Oranje Vrijstaat, aan de Vaalrivier. Maar hoe zit het dan met Godwansrivier? Uit de jaarverslagen van de NZASM wordt me duidelijk dat er sinds het eind van de jaren tachtig van de 19de eeuw gewerkt wordt aan een spoorlijn van de Delagoabaai aan de Indische Oceaan naar Pretoria en aansluitend zuidwaarts naar de Vaalrivier bij Vereeniging, Karels tweede standplaats. Godwansrivier moet dus aan het eerste deel van de lijn liggen, bekend als de Delagoabaaispoorlijn. Bij gelegenheid van de officiële opening van de lijn, in 1895, verschijnt een herdenkingsboek. Het Zuid-Afrika Huis bezit een exemplaar. Ik lees op pagina 86 over de moeilijkheden bij de aanleg, waaronder het overbruggen van grote rivieren. De voornaamste zijn de Komatirivier, de Kaaprivier, de Groot Olifantsrivier en…. de Godwansrivier. Wat niet te vinden is kan dus wel bestaan.

Dan blijft de vraag waar de Godwansrivier loopt. Ze komt niet voor op gewone kaarten. Maar het herdenkingsboek bevat een kaart van het traject van de spoorlijn en daarop staat Godwansrivier als naam van een rivier én als plaatsnaam. Ze liggen ten westen van Nelspruit, een grotere plaats die wel op de tegenwoordige kaarten staat. Het Godwansrivierraadsel is nu snel opgelost. Terwijl de meeste plaatsen hun Afrikaanse (van het Nederlands afgeleide) naam hebben behouden, heeft uitgerekend Godwansrivier een Zoeloevertaling gekregen: Ngodwana. Thuis toch nog eens met Google gezocht. En jawel, Godwansrivier heeft drie vermeldingen, zij het van een filatelistische vereniging. Ik blijk de naam verkeerd te hebben ingevoerd: Godswanrivier in plaats van Godwansrivier.

De medewerksters en bezoekers van het Afrika Huis delen in mijn vreugde over de vondsten. Ik krijg de namen, adressen en websites mee van twee genealogische verenigingen in Zuid-Afrika. Misschien kunnen die me helpen bij de verdere speurtocht naar Karel Neomagus alias Nieuwmegen. Helaas, ze reageren niet. De beroepsgenealoge Anne Lehmkuhl, wier e-mailadres ik krijg van het Centraal Bureau voor Genealogie, vindt wel acht brieven van Karel, geschreven tussen 1891 en 1897, maar kan me niet verder helpen. Zo blijft het gissen naar de verdere loopbaan en de overlijdensdatum van deze bijzondere Neomagus. Daar kom ik pas in december 2015 achter. Zie hierna het artikel Slag om Ladysmith.

JN