Sinds de zomer van 2010 staan de belangrijkste kranten van Nederland op een speciale website van de Koninklijke Bibliotheek: www.kranten.kb.nl. Op 18 juni voer ik de naam Neomagus in. Dat levert 319 vermeldingen op. Eind december 2014 geeft de website (nu: www.delpher.nl) al 998 krantenartikelen met de naam Neomagus. Dominee Samuel Neomagus uit Maasbommel heeft de eer op 30 juli 1779 als eerste Neomagus in een krant te worden genoemd in een advertentie over de aanbesteding van het vernieuwen van de spits van de kerktoren. Het bestek is bij de predikant in te zien.

In de 19de eeuw adverteren vooral Bertus Neomagus uit Breda en de notarissen Neomagus in Heeze en Neomagus in Aalsmeer. De notarissen maken melding van openbare verkopingen, maar plaatsen ook familieberichten bij gelegenheid van huwelijken, geboortes en overlijdens. De rechtszaak tegen notaris Neomagus in Aalsmeer wordt ruim verslagen. Verder kom ik regelmatig berichten tegen over benoemingen en/of overplaatsingen van ambtenaren Neomagus. In de jaren dertig van de 20ste eeuw is Drogisterij Neomagus in de Haagse Weimarstraat erg actief met adverteren.

Bertus Neomagus uit Breda is administrateur van de Maatschappij voor Welstand. Hij vervult daarnaast een belangrijke rol bij de ‘Nederlandsche Hervormde Gemeente’. Die heeft onder meer een ‘Diaconie-School voor Lager Onderwijs’. Wanneer daar een vacature is voor (hoofd)onderwijzer plaatst Bertus twee keer – op 15 en 17 mei 1880 – een advertentie in Het Nieuws van de Dag. ‘Brieven fro aan den Heer E.T.J.P. Neomagus te Breda’. De postbode weet het dan kennelijk wel. De afkorting fro  betekent franco. Met andere woorden, de sollicitant dient de brief zelf te frankeren. Dat is dan kennelijk niet vanzelfsprekend.

Op 22 januari 1880 plaatst Bertus een advertentie waarin staat dat de ‘Regenten van het Gereformeerd Arm-Kinderhuis’ in Breda een MEID vragen. Op 26 september 1881 en op 30 juli 1886 lees ik in het Nieuws van de Dag dat het kinderhuis een Binnenvader en Moeder zoekt, ‘Echtelieden, zonder Kinderen, P.G., op een jaarlijksch traktement van ƒ 300 (in 2015 vergelijkbaar met 3225 euro). Kost, inwoning en geneeskundige behandeling’. Ook nu dienen brieven franco gestuurd te worden ‘aan het adres van E.F.T.P. Neomagus te Breda’. Wat het adres is staat er niet bij. Ook in oktober 1894 vraagt Bertus in een adverentie een vader en moeder voor het kinderhuis.

De hervormde gemeente bezit het ‘Buitenverblijf Vinkenburg onder Prinsenhage, bestaande in ruime Huizinge, Stal, Koetshuis, grooten Tuin, enz.’. In een advertentie in het Nieuws van de Dag van 23 augustus 1880 wordt Vinkenburg tegen 1 november 1880 te huur aangeboden voor ƒ 200 per jaar. Belangstellenden dienen franco een brief te sturen naar Neomagus. Hij laat in de jaren zeventig, tachtig en negentig meerdere tientallen advertenties plaatsen, de meeste met vacatures in het onderwijs.

In 1868 is Bertus Neomagus secretaris van de ‘Kiezers-Vereeniging Grondwet en Eendragt’ te Breda. Met het oog op de verkiezingen in dat jaar voor de Tweede Kamer, Provinciale Staten en de Gemeenteraad, plaatst de vereniging zowel in de Bredasche Courant  als in het Dagblad voor Zuidholland en ’s Gravenhage advertenties waarin haar kandidaat of kandidaten worden ‘geproclameerd’. Het bestuur van de vereniging bestaat uit leden van de plaatselijke elite: dr. A. van Heusden, J. baron Van Slingelandt, jonkheer mr. P. Six, mr. A. Pels Rijcken, mr. J. Loke, J. Meursinge en Bertus Neomagus als secretaris. Enkele bestuursleden kennen we ook van de hervormde gemeente en de Maatschappij van Welstand, zodat ik aanneem dat het om een protestantse kiezersvereniging gaat. De kiezersvereniging plaatst in de tweede helft van de jaren zestig tientallen advertenties over kandidaatstellingen, verkiezingen en gekozenen.

Neomagus zit in 1886 in een commissie, ingesteld door de Maatschappij van landbouw in Noord-Brabant, die klachten en bezwaren moet onderzoeken van landeigenaren tegen de schatters van de waarde van ongebouwde eigendommen. De opdracht van de commissie is, volgens een berichting in De Tijd van 19 december 1985, te onderzoeken ‘of de voorbeelden voor de herziening der belastbare opbrengsten van de ongebouwde eigendommen in de provincie Noord-Brabant gelijkmatig zijn geschat‘. Het Nieuws van de Dag van 29 juli 1886 meldt dat het oordeel van de commissie weinig overeenkomt met dat van de schatters, zodat er ‘werkelijk stof tot ontevredenheid bestaat’. De namen van de commissieleden, onder wie Neomagus, staan ook in het bericht.

Het Rotterdamsch Nieuwsblad van donderdag 27 september 1894 besteedt bijna een pagina aan het bezoek van koningin-moeder Emma en de aanstaande koningin Wilhelmina op 25 en 26 september aan Breda. Een citaat: ‘Vóór den kerkingang stonden weesmeisjes der Hervormde Gemeente geschaard, die voor de voeten van de HH. MM. bloemen strooiden. In de kerk werden de Vorstinnen ontvangen door het kerkbestuur en de predikanten. De president-kerkvoogd, de heer E. Neomagus, leidde Haar de kerkruimte rond.’ De vreemd aandoende afkorting HH. MM. staat voor ‘hare majesteiten’. ‘Haar’ is een letterlijke vorm van majesteitsmeervoud.

De wellicht opmerkelijkste vermelding van Bertus Neomagus in een krant is die op 5 maart 1864 in het Dagblad van Zuidholland en ’s Gravenhage. Onder het kopje ‘correspondentie’ lees ik: ‘Neomagus’ te Breda zal zijn stuk geplaatst zien, indien hij zijn naam bij de Redactie bekend maakt als waarborg voor de juistheid der medegedeelte feiten.’  De redactie gaat er kennelijk van uit, dat Neomagus een schuilnaam is. Het bedoelde ingezonden stuk ben ik daarna overigens niet tegengekomen.

JN