Bij mijn eerste bezoek aan Baerl, op een zondag in juni 1969, tref ik de grafsteen van Johannes Neomagus aan op een niet goed onderhouden deel van het kerkhof, dat rond de kerk ligt. De tekst is dan nog goed leesbaar. Ik raak in gesprek met een vrouw die me weet te vertellen dat er plannen zijn om het kerkhof op te knappen. Ik zeg haar dat het mij gaat om de grafsteen van een van de eerste predikanten en dat die steen toch wel bewaard moet blijven. Bij een bezoek in de zomer van 1972 – samen met mijn vrouw en mijn ouders – blijkt de opknapbeurt achter de rug. Ik loop naar de plek waar ik me de grafsteen herinner, maar mijn moeder loopt niet zo snel en ziet de steen vers ingemetseld aan de voet van de kerktoren staan.

Ik stel voor een bezoek te brengen aan de dominee. Het is een warme dag en ’s middags rond drie uur. De dominee doet kennelijk een dutje. Het duurt lang voor er na het aanbellen boven een raam open gaat. Ik roep naar boven dat ik Neomagus heet en op het kerkhof ben geweest. Waarna de dominee verbaasd uitroept: ‘Was?’ Met andere woorden: wat zegt u me daar nu?

Ik maak kennis met Hans Frommhold. Hij is pas dominee in Baerl. Hij heeft het initiatief genomen een blad voor de protestantse gemeente op te zetten, de Gemeindegruβ. Hij is zeer verbaasd maar ook aangenaam verrast tegenover een nazaat te staan van de man, wiens grafsteen pas een nieuwe plaats heeft gekregen en over wie hij die morgen nog een en ander op de typemachine heeft gezet voor de Gemeindegruβ. Het komt hem voor dat Neomagus uit zijn graf is opgestaan. Hij stuurt me later het exemplaar van de Gemeindegruβ op. Het artikel draagt als kop: Johannes Neomagus, eine Zange?

Op de oorspronkelijke plaats is de grafsteen zo opgesteld, dat weer en wind eeuwenlang weinig invloed hebben op de tekst. Aan de voet van de toren heeft de steen in korte tijd veel van de weersomstandigheden en de vervuiling van het Ruhrgebied te lijden. Na restauratiewerkzaamheden aan de kerk, nodig als gevolg van verzakkingen door de aanwezigheid van tot onder Baerl doorlopende mijngangen, krijgt de grafsteen in de jaren negentig een plaats in de hal van de kerk, onder de toren. Johannes heeft voor zijn dood aangegeven dat hij niet in de kerk begraven wil worden, zoals zijn voorgangers. Dat is ook nu niet gebeurd, want zijn graf met zijn overblijfselen is verloren gegaan. Alleen de grafsteen staat in de kerk…

 

JN