Het stadje Orsoy aan de Rijn is de bakermat van tal van leden van de familie Neomagus én van tal van verwante families.

De Neomagi uit Orsoy zijn bijvoorbeeld de kinderen van Hendrich (IV-1), getrouwd met een Moll, van Johannes (IV-3), getrouwd met een Plönis, van Hendrich (V-3), getrouwd met een Conradt, van Rhijnhard (V-4), getrouwd met een Breymann, van Margaretha (VII-7), getrouwd met een Boebender en van Peter (VII-10), getrouwd met een Hüssen.

Namen van die aangetrouwde families komen we al tegen in het nieuwe burgerboek van Orsoy uit 1596: Conradt, Joris en Rutger Ploenis (Plönis), Jacob en Hermann Moll, Peter, Johan en Everhardt Bombender en Johann Breymann. Het oude burgerboek is bij een stadsbrand in 1587 verloren gegaan. Conradt Ploenis en Johann Breymann zijn ook schepenen. Dat is een erebaan die vaak drie tot vijf generaties in één familie bestaat, veelal in oude en voorname burgerfamilies.

In de lijst van burgemeesters, schepenen en raadsleden van Orsoy, opgenomen in een boek over de geschiedenis van de stad, 1 komt geen Neomagus of Nimwegen voor. Dat is opmerkelijk, omdat enkele Neomagi wel als zodanig te boek staan, met name bij doopinschrijvingen. Bij de burgemeesters zien we wel Dieterich Moll (1619, 1625 en 1633), Tilman Boebender (1650), ene Breymann (1680-1690), Gerhard Plönis (diverse keren tussen 1739 en 1751) en Peter Hüssen (1797-1822).

De familie Moll is goed vertegenwoordigd. Johann is in 1534 gemeentesecretaris en gerechtsschrijver, de genoemde Dieterich is tussen 1619 en 1633 drie keer burgemeester. Al voor de reformatie vervullen leden van de familie Moll belangrijke functies. In 1537 is Rupertus Moll vicaris (hulppastoor), Johann Moll is het vanaf 1553 en Henricus Moll vervult die functie vanaf 1560. Dat is in een periode dat Orsoy ook zijn eerste predikant heeft!

Bij de rechters treffen we in Orsoy Jodokus (1663-1689) en Heinrich Rappard (1689-1698) aan. De Rappards leveren ook predikanten: Johann van 1652 tot 1680 en diens zoon Heinrich (1689-1742). Johanns vader Jodokus Rappard is de eerste predikant in Wesel. Twee predikanten Neomagus, Samuel (VII-8) en Ludwig (VIII-16) trouwen een Rappard, zij het niet in Orsoy.

Twee leden van de familie Neomagus zijn predikant in Orsoy. Johannes, predikant in het nabije Baerl (graafschap Moers), woont vanaf 1625 geruime tijd in een particuliere woning in Orsoy (hertogdom Kleef) nadat zijn pastorie in Baerl is afgebrand. Hij loopt zondags voor de kerkdienst naar Baerl met een stoet inwoners van Orsoy in zijn kielzog. Want Spanjaarden bezetten in die tijd Orsoy en de protestanten kunnen er hun geloof niet openlijk belijden. Kastner meent dat Johannes Neomagus en diens vader Johannes Eusebius geboren zijn in Orsoy.2

Neomagus’ schoonzoon Johann Nethenus, getrouwd met Maria Neomagus, is vanaf eind 1622 predikant in Orsoy. In het najaar van 1625 negeert hij het verbod om te preken, waarna Spaanse soldaten hem gevangen zetten. Als de gemeenschap 200 ‘goldgulden’ aan losgeld heeft ingezameld, komt hij vrij. Hij vertrekt in 1627 naar Rees.

Eén Neomagus is in Orsoy onderwijzer: Arnoldus, van 1782 tot 1795. Hij is een van de leden van de familie die zich (weer) Nimwegen noemt. Er zit nog een Orsoyer onderwijzer in de familie: Johann Otto Hünefeld (1739-1755), getrouwd met Aletta Neomagus, dochter van burgemeester Hendrich Neomagus uit Orsoy. Een lid van de aan de Neomagi gelieerde familie Boebender, Eberhardine, trouwt in 1761 met onderwijzer Johann Wilhelm Schürmann, in 1755 de opvolger van Hünefeld.

De Rheinlandse tak Nimwegen, met name het nageslacht van Arend Nimwegen en zijn achternicht Jenneken Nimwegen (VI-9) blijft Orsoy tot ver in de 19de eeuw trouw. Na 1800 zien we in Orsoy tal van Nimwegens met de voornamen Gerhard en Henrich, hetgeen het mijn genealogische werk niet gemakkelijk heeft gemaakt. De mij laatst bekende mannelijke Nimwegen is overigens Arnold Gustav, in 1873 geboren in Kaiserswerth bij Düsseldorf. ( zie XI-9b). Zijn vader Heinrich komt wel uit Orsoy (1828) en trouwt er ook (1866).

Orsoy is niet alleen de bakermat van veel Neomagi en verwante families. De in Nederland veel voorkomende achternaam Van Orsouw en afgeleiden daarvan, is te herleiden tot de stad Orsoy. De uitspraak daarvan is Orsau. Het is eeuwenlang een handelsplaats aan de Rijn tussen Nederland en wat nu het Ruhrgebiet is. Veel inwoners van Orsoy zijn daardoor in de loop der tijden terecht gekomen in het huidige Nederland. Mogelijk speelt ook mee dat er in de 17de eeuw, van 1633 tot 1672, bijna veertig jaar lang een Hollands garnizoen van zeshonderd tot negenhonderd soldaten in Osoy is gelegerd. Bij de Franse inval in 1672 zijn velen van hen met hun in Orsoy gestichte gezin naar de Nederlanden gevlucht. Waarom uitgerekend veel Oost-Brabanders Van Orsouw heten, kan ik niet verklaren. Hoe het ook zij, de roots van menig inwoner van Nederland liggen in Orsoy.

JN