VII-8 Samuel Neomagus
Comments : Off
(1701 – 1766), predikant en genealoog,
zoon van Johannes, VI-8
Op 10 juli 1701 doopt vader Johannes in Lage Mierde zijn vierde en laatste kind uit zijn huwelijk met zijn achternicht Margaretha Peijpers. Het krijgt de naam Samuel, een naam die dan al een eeuw in de familie zit. De doopgetuigen zijn Johannes Peijpers, koopman in Orsoy en broer van moeder Margaretha, Maria Peijpers, zus van moeder Margaretha, en Samuel Neomagus, student in de filosofie en de theologie (VI-4).Studie
De doop van Samuel is de voorlaatste doop van zijn vader Johannes als predikant in de Mierden. Het gezin woont vanaf 1702 in Baerl, de nieuwe standplaats van zijn vader. Samuel bezoekt, zoals vele Neomagi voor hem, vanaf 9 februari 1711 (negen jaar oud!) het Gymnasium Adolphinum in Moers. Hij ontmoet daar zijn achterneef Johannes Neomagus (neef van Samuels vader) die sinds 1708 in Meurs op het gymnasium zit. Samuel studeert vanaf 15 juni 1720 aan de universiteit van Duisburg.1 Deze in 1665 opgerichte universiteit staat in de regio bekend om haar grondige opleiding voor gereformeerde theologen,2 dit in tegenstelling tot sommige andere universiteiten, waar de theologiestudie meer een middelbare opleiding is.
Band met Eersel
In diezelfde periode, op 9 augustus 1720, wordt Samuel als lidmaat aangenomen in Eersel,3 de gemeente van dominee Wilhelmus Peijpers en Maria Neomagus, een zus van zijn in 1709 overleden vader. Samuel is dan 18 jaar, als regel de leeftijd waarop men belijdenis doet en lidmaat wordt. Samuel heeft vermoedelijk vanuit zijn Mierdense periode een sterke band met zijn oom en tante en kiest er kennelijk voor bij hen belijdenis te doen. Hij vertrekt op 6 juni 1720 met attestatie. Waarheen staat er in het lidmatenregister niet bij. Dat moet welhaast Duisburg zijn, waar hij die maand gaat studeren.
Budberg
Van 16 januari 1726, de datum van zijn installatie, tot 1748 is Samuel predikant in Nieder-Budberg, de gemeente waar de voormalige monnik Johannes Eusebius Neomagus (zie II) in 1568 als dominee is begonnen en waar zodoende de basis is gelegd van het predikantengeslacht. In het lidmatenregister van Kerk- en Kapelavezaath in de Betuwe, treffen we Samuel aan. In 1732 komt Everhardus Hartmans als lijfknegt in dienst van Dirk Gerhard baron van Eck tot Tijsterbant. Hij is in het bezit van een attestatie van dominee Samuel Neomagus te N(i)eder-Boedberg in het graafschap Moers. Hartmans wordt tijdens de dienst van vrijdag voor Pasen aangenomen.
Schandaal
Samuel geeft al direct bij zijn komst in Nieder-Boedberg aanleiding voor een ‘erheblichen Skandal’, een groot schandaal, omdat hij zich met twee personen tegelijk verloofd heeft. De graafschapsregering verklaart één verloving weliswaar ongeldig, maar maakt een voorbehoud omdat het bestuur van de kerkelijke classis nog een uitspraak moet doen. Dat besluit Neomagus zes weken te schorsen, waarbij de dominee de kosten voor de vervanging zelf moet betalen. Na die tijd houdt Neomagus een boetepreek over psalm 25,7 in aanwezigheid van de voorzitter en de scriba van de kerkenraad. De boetepreek is op de voorafgaande zondag vanaf de preekstoel aangekondigd.4
Baurichter-Rappardus
Kennelijk accepteert de gemeente Samuels boetedoening. Hij trouwt korte tijd later, in 1726, met de zeven jaar oudere Catharina Elisabeth Rappardus, geboren op 9 november 1694 in het in ‘t graafschap Mark gelegen Hamm, dochter van Wilhelm Rappardus en Wilhelmina Vorwell. Hamm is een calvinistische kern in het luthers gebleven graafschap Mark. Catharina is sinds kort de weduwe van Samuels voorganger in Budberg, dominee Bernard Arnold Baurichter,5 met wie ze in 1716 in Kleef trouwt. Zij brengt vijf kinderen mee en schenkt Samuel er ook vijf:6
De kinderen van het paar Baurichter-Rappardus zijn:
- 1. Anna Petronella, in 1717 geboren in Kleef, op 28 augustus 1746 in Kleef-Moyland getrouwd met Wilhelm Reinhard Muntz. Ze is op 8 februari 1755 overleden.
- 2. Anna Petronella Aletta , op 21 oktober 1718 in Budberg gedoopt.
- 3. Leonora Elisabetha Anthonetta, op 23 juni 1720 in Budberg gedoopt, op 8 februari 1750 in Baerl getrouwd met Johannes Samuel Tellering.
- 4. Johanna Christina, op 18 oktober 1722 in Budberg gedoopt.
- 5. Wilhelmus Arnoldus, op 26 januari 1725 in Budberg gedoopt.
Bij de eerste Anna worden de ouders nadrukkelijk genoemd, maar de exacte geboorte- of doopdatum niet. Bij de andere kinderen is alleen sprake van ‘Baurichter’ als ouders, maar wel van doopdata. De geboorte van Anna, de oudste, in Kleef in 1717 past in het beeld van het huwelijk in 1716. Daarna is het gezin kennelijk naar Budberg gegaan.
Kennelijk woont er in die tijd nog een Baurichter in het kleine Budberg, want er zijn nog twee dopen:
- Willemijna Cattrijna Baurichter, op 26 februari 1715.
- Sophia Dorothea Baurichter, op 11 februari 1717.
Dit zijn geen kinderen van Bernard Baurichter, want het eerste is van twee jaar voor zijn huwelijk, het tweede uit hetzelfde jaar als zijn oudste, die in Kleef het levenslicht ziet.
Op 2 februari 1727 is in Rheinberg de doop van Johanna Henrietta Elisabeth, dochter van Joh. Philip Baurigter en Catharina Rappardus. De getuigen zijn dominee Henr. Rappardus uit Orsoy, Johanna Elisabeth Rappardus en Catharina Elisabeth Rappardus, huisvrouw van dominee Samuel Neomagus. De vader, vermoedelijk een broer van Bernhard, krijgt in Rheinberg nog een tweede kind: op 20 november 1729 is er de doop van Everhardina, dochter van Johan Philips Baurigter en Catharina Rapardus. De getuigen zijn Everhardina en Johanna Rapardus en… dominee Samuel Neomagus uit Boedtberg.
Catharina Elisabeth Rappardus, getrouwd met Samuel Neomagus, en Catharina Rappardus, getrouwd met Joh. Philip Baurigter, hebben kennelijk een broer en neef Bernhard Wilhelm Rappardus, getrouwd met Maria Elisabeth Cramers. Van dit paar zijn twee dopen in Rheinberg bekend:
- op 14 februari 1732 Wilhelmina Cornelia Catharina met als getuige onder anderen Catharina Elisabeth Rappardus ‘genaemt Neomagus’
- op 1 oktober 1734 Catharina Maria Elisabeth. Samuel Neomagus is een van de getuigen.
Neomagus-Rappardus
De kinderen van het paar Neomagus-Rappardus zijn:
- 1. Johanna Catharina, gedoopt op 24 juni 1727
- 2. Johanna Margarietha, gedoopt op 14 oktober 1728
- 3. Johan(n) Jodocum, gedoopt op 5 april 1730
- 4. Hendericus Ludovicus (Hendericum Ludovicum, Heinrich Ludwig), gedoopt op 25 januari 1735, volgt VIII-16
- 5. Catharina Gerdrutha, gedoopt op 8 oktober 1738, allen in Budberg.
Bij de geboorte van haar tiende kind, het vijfde van Samuel, is moeder Catharina 44 jaar oud.
Vier kinderen van Samuel sterven jong. Heinrich Ludwig, eind 1734 in Budberg geboren, overleeft en volgt hem in 1767 in Baerl op.
Rappardus
Rappardus, Rapardus, Rapparddus, Rappard, Von Rappard of Van Rappard is een aanzienlijk predikantengeslacht.7
Jodokus Rappard, in 1589 in Wesel geboren, studeert aan de universiteiten van Bremen, Marburg en Heidelberg en is van 1616 tot zijn overlijden in 1663 de eerste predikant in Wesel. Hij richt tal van gereformeerde gemeenten op.
Zijn zoon Johannes Rappardus, in 1619 in Wesel geboren, is van 1652 tot zijn overlijden in 1680 predikant in Orsoy, terwijl zijn zoon Paul, in Wesel geboren omstreeks 1637, na zijn studie in Groningen zijn vader in 1663 in Wesel opvolgt en er blijft tot zijn overlijden in 1680.
Heinrich Rappard, ofwel Henricus Rappardus, als zoon van Johannes in 1662 in Orsoy geboren, is van 1689 tot zijn overlijden in 1742 predikant in Orsoy.
Ook Heinrich Ludwig Neomagus trouwt een Rappard. In 1890 trouwt dominee Theodorus Rappard, achter-achterkleinzoon van Heinrichs schoonvader, in Wijk en Aalburg met Cornelia Prillevitz, een achterkleindochter van Hendrica Neomagus.8
Baerl
Op 10 oktober 1748 wordt Samuel in Baerl9 bevestigd, de gemeente waar Johannes (zie III), de zoon van Johannes Eusebius, van 1599 tot 1650 dominee is geweest en waar die in 1664 op 97-jarige leeftijd is gestorven.Samuel sterft plotseling, 66 jaar oud, op 5 december 1766. Twee dagen tevoren leidt hij nog een kerkdienst, waarin hij ook de preek houdt. Zijn vrouw sterft in dezelfde maand december 1766.
Familiegeschiedenis
Samuel is belangrijk voor genealogische onderzoekers. Hij schrijft in 1764 de familiegeschiedenis op. Het origineel berust in Het Utrechts Archief en heeft als titel het geslagt Register der Neomagüssen. In de familie zijn tal van kopieën aanwezig met als titels Geslachtsregister der Neomagussen en Het Geslacht der Neomagussen. Samuel begint zijn geschiedschrijving met een Latijns citaat van Erasmus. Vertaald:Hij is niet dood maar leeft die ruim twee volle eeuwen
nog leraars in het huis des Heeren heeft gegeven.
Nederlandse taal
Samuel ondertekent zijn document op 10 september 1764. Hoewel Samuel vanaf zijn tweede levensjaar in het Duitse Rheinland woont, studeert en werkt, schrijft hij de familiegeschiedenis in de Nederlandse taal. Gezien onder meer ook het taalgebruik bij doopinschrijvingen in Orsoy en Rheinberg, is het Nederlands tot in de 18de eeuw in het Rheinland de schrijftaal. Bovendien kent Samuel de taal goed omdat hij is geboren in de Brabantse Kempen en na het overlijden van zijn vader in 1709 vaak bij zijn tante Maria verblijft die getrouwd is met dominee Willem Peijpers, de opvolger van zijn vader in Eersel.
Verder is Samuel de auteur van het eerste deel van de geschiedenis van de kerkelijke gemeente van Baerl, onder de titel Relatio historica ecclesiae Baerlensis.10 Het is een geschrift van 62 pagina’s, waarvan er ruim 30 zijn gewijd aan Samuel Nethenus, zoon van Anna Neomagus (IV-2) en van 1650 tot 1683 ook predikant in Baerl.
Kreischer, p. 35. Ook Von Recklinghausen, III, p. 325 en 329, en NL 1926, p. 276. Ook: www.uni-duisburg.de (2005). De universiteit heeft bestaan tot 1818. Sinds 1972 heeft Duisburg weer een universiteit. Baerl maakt sinds 1975 deel uit van de gemeente Duisburg.↩
Kastner, Orsoy, p. 210.↩
SRE en RANB, Lidmatenregister Eersel.↩
Kühnen, Chronik der Gemeinde Budberg, p. 212.↩
De naam Baurichter komt ook heden ten dage voor. Zo trouwt ene Antonia Baurichter uit Oldenzaal in 1947 met Edy de Wilde, directeur van het Van Abbemuseum in Eindhoven.↩
Website Mormonen: www.familysearch.com↩
Das Evangelische Rheinland, II en Orsoy, p. 209-210.↩
deel II, VIII-9.↩
Das Evangelische Rheinland, II, p. 357 en 358.↩
Het bestaan hiervan blijkt uit de Rheinkamper Pastorenschicksale, in 2004 gevonden op het internet onder www.rheinkamp.com↩
