XI-12a Marie en haar Rus
Comments : Off
In 2010 vind ik op de website van ene Nicole Wils (www.genealogieonline.nl/stamboom-wils-goossens) de informatie dat Marie is getrouwd met Philippe Klass, op 13 juli 1866 geboren in Szagaran, Rusland, nu gelegen in Letland. De website van de mormonen (www.familiysearch.org) wordt regelmatig bijgewerkt en die geeft in 2011 aan dat Philippe Klass, geboren in het Russische Zagar, volgens de Antwerpse Politie Immigratie Index van 1886 tot 1900 in Antwerpen verblijft en getrouwd is met Maria Godefrida Neomagus, helaas zonder een trouwdatum te noemen. Szagaran en Zagar moeten dezelfde plaats zijn.
VVF
Mijn in België wonende achterneef Ronald Neomagus – onze overleden vaders, beiden Victor Neomagus geheten, zijn neven – legt contact met het Antwerpse stadsarchief en met de Vlaamse Vereniging van Familiekunde (VVF) en vindt er aanvullende informatie over Marie Neomagus en Philippe Klass.
Régis
Een belangrijke bron is het archief van de Société Charitable de St-Jean-François-Régis in Brussel, kortweg de Régis. Dat is een liefdadigheidsinstelling die in 1826 in Parijs is opgericht en genoemd is naar Jean-François Régis (1597-1640), een Frans priester van de Sociëteit van Jezus (Jezuïeten), in 1737 heilig verklaard. De instelling heeft tot doel burgerlijke en kerkelijke huwelijken van minderbedeelden en de legitimatie van natuurlijke kinderen te vergemakkelijken. De katholieke kerk voelt er zich verantwoordelijk voor dat haar onderdanen een degelijk huwelijk sluiten, niet door buitenechtelijke relaties in zonde te leven, laat staan buitenechtelijke kinderen te hebben. Huwelijksformaliteiten kosten geld en de Régis helpt gratis.
Brussel krijgt in 1837 een vestiging van de Régis, Gent in 1844. De hulp geldt alleen inwoners van respectievelijk Brussel en zijn voorsteden en Gent. Op het document is Philippe Klass vermeld als woonachtig te Gent, Rue Espagnols 3, met als beroep ‘colporteur’, marskramer. Marie Neomagus is woonachtig in de Antwerpse buurgemeente Eeckeren (Ekeren) ‘aan de statie’ (bij het station), maar in Antwerpen gedomicilieerd (wettig gehuisvest) in de Avenue Quinten Matsijs 42 met het beroep ‘servante’, dienstmeid. De Avenue Quinten Matsijs (nu Quinten Matsijslei) is dan een rijke buurt bij het Stadspark en Marie is kennelijk in dienst bij een rijke familie. Heeft de dienstmeid de marskramer ontmoet toen hij met zijn waar heeft aangebeld en zij de deur voor hem open doet?
Israëliet
Marie en Philippe willen vermoedelijk in Brussel gaan wonen en vragen de Régis om ondersteuning bij hun huwelijk. Mogelijk wil Marie haar ouders niet belasten met een huwelijk in Ekeren, temeer daar Philippe een Russische jood is. Op het formulier van de Régis is bijgeschreven Mariage Mixte (Israelite Catholique). De ouders van Philippe zijn vermeld als Moise en Ida, met een kruisje voor hun naam ten teken dat ze zijn overleden. De ouders van Maria zijn Frederik en Marie Julienne (Maria Juliana). De aanvraag dateert van 18 november 1900.
Postkaart
Bij de aanvraag is een postkaart bewaard van pastoor J. Adriaanse van Ekeren, gedateert 15 juli 1901, en gericht aan pater Malore, secretaris van de Régis aan de Rue des Minimes in Brussel. De in het Latijn gestelde tekst komt er vrij vertaald op neer, dat de pastoor Philippe Klass en Maria Neomagus niet kent, dat in de nieuwe parochie van Mariaburg-Ekeren sinds drie jaar een familie Neomagus woont, en dat er in Ekeren nooit een huwelijk tussen genoemde personen is aangevraagd.
Peu disposé
In de kantlijn van het aanvraagformulier van de Régis staan enkele bijna onleesbare opmerkingen. Daaruit kunnen de woorden ‘peu disposé’ (weinig bereid, onwillig) en ‘reflection’(nadenken?) worden herleid. Volgens Ronald en de mensen van de VVF heeft de administrateur van de Régis na de aanvraag een brief gestuurd aan de pastoor van Ekeren om meer inlichtingen te krijgen over Marie. En wellicht is de pastoor gaan praten met de ouders van Marie, die overigens van het voorgenomen huwelijk van hun dochter op de hoogte zijn. Immers, op de stukken van 18 november 1900 staat bij de voorgedrukte vraag ‘père et mère assisteront-ils?’ met de hand het antwoord geschreven: ‘assisterons’. Met andere woorden, Frits en Julia Neomagus stemmen toe.
Verlaten
Het aanvraagformulier van de Régis geeft geen informatie over een gesloten huwelijk. Integendeel. Dwars over de tekst staat ‘abandonné’ (verlaten, in de steek gelaten). Met als datum 6 juli, zonder jaartal. Mogelijk hebben haar ouders Marie zover gebracht dat ze heeft afgezien van een huwelijk. Of komt het Philippe beter uit om onder de bescherming van de Régis getrouwd te zijn met een katholieke Belgische om zijn immigratiepapieren in orde te krijgen? Een mogelijkheid is namelijk dat Philippe het heeft uitgemaakt en naar Amerika is vertrokken, in navolging van veel andere joden uit Oost-Europa. De Red Star Line vervoert de emigranten van Antwerpen naar Amerika.
Marie is, volgens het bevolkingsregister, tot 1908 in Antwerpen gebleven. Ze komt dan naar Ekeren. Ze staat met haar ouders op een foto uit 1909.
JN
